Abstract:
مسئله محوری این مقاله ، جهانی شدن اقتصاد و تأثیر آن بر تحول توأم با چالش در اقتصاد سیاسی کشورهای عربی می باشد. جهانی شدن اقتصاد به مثابه روند و ایدهای تحول آفرین، اقتصاد ملی بیشتر کشورهای جهان و از جمله اقتصاد سیاسی کشورهای عربی را تحت تأثیر خود قرار داده است. در این پژوهش پس از بیان بنیان های نظری جهانی شدن اقتصاد، سعی میشود به این سوال اصلی پاسخ داده شود که جهانی شدن اقتصاد چگونه منجر به تحول توام با چالش در اقتصاد سیاسی کشورهای عربی می شود؟ فرضیه پژوهش این است که شاخصه ها و مکانیزم های نهفته در جهانی شدن اقتصاد منجر به تحول توام با چالش در اقتصاد سیاسی کشورهای عربی میشود. یافته های پژوهش نشان میدهند که در عصر جهانی شدن اقتصاد، تحولات داخلی در عرصه اقتصاد سیاسی کشورهای عربی را باید به مثابه بخشی از اثرگذاری روندهای تحولآفرین جهانی شدن اقتصاد درک و ارزیابی کرد. نوع مطالعه و روش بررسی فرضیه و یا پاسخگویی به سؤال به روش تجزیه و تحلیل توصیفی-تبیینی است. در این پژوهش، جهانی شدن اقتصاد به عنوان متغیر مسـتقل و تحول توام با چالش در اقتصاد سیاسی کشورهای عربی به عنـوان متغیـر وابسـته مورد بررسی قرار گرفته است.
Machine summary:
اما نکته مهمي که اغلب مورد غفلت پژوهشگران قرار گرفته و در اينجا نيز به مثابه مسئله اصلي اين پژوهش مطرح مي شود، همانا عدم توجه کافي به مسئله چگونگي اثرگذاري جهاني شدن اقتصاد بر روي تحول توأم با چالش در اقتصاد سياسي کشورهاي عربي است .
. Figure 1: GDP composition of MENA countries, 2016 (رجوع شود به تصویر صفحه) Sources: Taglapietra,2017:2-3 بعلاوه مطابق با گزارش بانک جهاني (٢٠١٥) ٣٤,٠٣% توليد ناخالص داخلي جهان عرب از محل اقتصاد نفتي است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) Sources: World Bank:2015 Figure3: Oil exporting countries according to Population per million and GDP per capita (رجوع شود به تصویر صفحه) Sources: Fund Monetary,2016:1 به طور کلي بايد گفت همکنون نيز درآمد مالي بيشتر اين کشورها از محل فروش نفت است و درآمدهاي غير نفتي نقش کم رنگي در اقتصاد آنها دارند(شکل ٤).
Arab world country scores, GEI 2018 Figure10: (رجوع شود به تصویر صفحه) 53Sources: World Economic Forum,2018 گذار توأم با چالش با وجود تحول پذيري مثبتي که در اقتصاد سياسي کشورهاي عربي صورت پذيرفته است .
Figure12: Arab world country rankings, Global Competitiveness Index 2017–2018 (رجوع شود به تصویر صفحه) 56 Sources: World Economic Forum,2018 همچنين ارزيابي هايي که در مورد تجارت درون منطقه اي به ويژه مطالعه اي که در سال ٢٠٠٥ در اين زمينه انجام شده است نشان مي دهند که اين کشورها به اندازه کافي از تجارت درون منطقه اي برخوردار نيستند.