Abstract:
رشد شتابان شهرنشینی، در کشورهای درحالتوسعه شهری شدن فقر را موجب میشود. فقر پدیدهای چندبعدی است که درنتیجه ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی، ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ را دارای ﺗﻀﺎدﻫﺎی ﺑﺎرز و آﺷﮑﺎری میکند. هدف ازپژوهش حاضر تحلیل پراکنش فضایی شاخصهای فقر در شهر نورآباد ممسنی و مقایسه میزان آن در سه دوره آماری 1385، 1390 و 1395 میباشد. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی-تحلیلی میباشد. دادههای خام پژوهش از بلوکهای آماری شهر نورآباد استخراج شده است. برای بیمقیاسسازی شاخصها از روش فازی و همچنین بهمنظور تحلیل دادهها از روش تحلیل عاملی، لکههای داغ و همچنین خودهمبستگی فضایی موران در محیط نرمافزار GIS استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان میدهد فقر در نورآباد ممسنی الگوی توزیع خوشهای و خودهمبستگی فضایی دارد. در سال 1385 پهنه فقر 26/73 درصد از مساحت و 39/25 درصد از جمعیت شهر را در برگرفته بود که این پهنه در سال 1395 به46/18درصد از مساحت و46/85 درصد از جمعیت افزایش یافت. این پهنه نواحی غربی و مرکزی شهر را در برمیگیرد. از سوی دیگر پهنهی مرفّه که در سال 1385 حدود 44/16 درصد از مساحت و9/47 درصد از جمعیت شهر را در برمیگرفت در سال1395 به30/67 درصد از مساحت و33/87 درصد از جمعیت افزایش یافت. این پهنه بیشتر در نواحی شمال غرب و جنوب شرق دیده میشود. بررسی روند تغییرات نشان میدهد، هم پهنه مرفه و هم پهنه فقیر روند افزایشی داشته و در بین سال های 1385 تا 1395به تدریج338/28 و 46/37 درصد افزایش در جمعیت و 187/71 و 166/31 درصد افزایش در مساحت داشته است، از سوی دیگر روند کاهشی طبقه متوسط با53/91 درصد کاهش در جمعیت و 42/04 درصد کاهش در مساحت نشاندهندهی نابرابری فضایی و ایجاد شکاف طبقاتی عمیقی است که در ساختار فضایی شهر نورآباد ممسنی دیده میشود.
The rapid growth of urbanization, In developing countries, urbanization causes poverty. Poverty is a multidimensional phenomenon, Social and economic inequalities cause the spatial structure of different parts of the city to have obvious contradictions. Analysis of Spatial Distribution of Poverty Indicators in Noorabad Mamasani and Statistical comparison of the three periods 1385, 1390, and 1395 respectively.Research Method : The present study is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. The raw data of the research have been extracted from the statistical blocks of Noorabad city. The fuzzy method has been used for unscaling the indices and For spatial analysis of urban poverty, hot spots and Moran spatial autocorrelation have been used in GIS software. The results of the present study show Poverty in Noorabad Mamasani has a pattern of cluster distribution and spatial autocorrelation. In 1385, the poverty zone covered 26.73% of the area and 39.25% of the city's population. In 1390, this zone increased to 46.18% of the area and 46.85% of the population. This zone covers the western and central areas of the city. The affluent zone in 1385. The area around 44/16 percent and 47.9 percent of the population in 1395 to encompass the 67/30 percent and 87/33 percent of the population of the area increased. This zone is seen more in North West and South East. Examining the trend shows changes, Both the poor and the affluent have an increasing trend and have gradually taken over a larger population and area of the city, meanwhile the extent of poverty has been greater. On the other hand, the declining trend of the middle class indicates spatial inequality and the creation of a deep class gap that can be seen in the spatial structure of Noorabad Mamasani.
Machine summary:
هدف : تحلیل پراکنش فضایی شاخص های فقر در شهر نورآباد ممسنی و مقایسه میزان آن در سه دوره آماری ١٣٨٥، ١٣٩٠ و ١٣٩٥ میباشد.
در این پژوهش ، بر اساس اطّلاعات آماری موجود، توزیع فضایی فقر در شهر نورآباد ممسنی با استفاده از شاخص های اجتماعی، کالبدی و اقتصادی بررسی خواهد شد.
شناسایی عوامل فقر در سال ١٣٨٥ عامل اول شامل ٩ شاخص نرخ سرباری جمعیت ، بار معیشتی، بار تکفل واقعی،درصد واحدهای مسکونی با مساحت کم تر از ٥٠ مترمربع ، تراکم خالص مسکونی، بعد خانوار، نرخ بی سوادی، نرخ سالخوردگی جمعیت و نسبت طلاق میباشد پهنه ی فقر بر اساس این عامل ٢٦/٨٧٧٩ درصد از بلوک، ٢٧/١٩٦ درصد از مساحت ، ٤١/٨٥٨٢ درصد از جمعیت و ٤١/٦٨٥٦ درصد از خانوار را در برمیگیرد.
١. پهنه بندی مناطق مرفه در شهر نورآباد ممسنی برای سال ١٣٨٥ شامل ١٧/٢٩٢ درصد از بلوک، ١٦/٤٤ درصد از مساحت ، ٩/٤٧ درصد از جمعیت و ٩/٣٨ درصد از خانوار میباشد.
٢. پهنه بندی مناطق مرفه در شهر نورآباد ممسنی برای سال ١٣٩٠ شامل ١٥/٣٠ درصد از بلوک، ٧/٤٧ درصد از مساحت ٧/٩٠ درصد از جمعیت و ٧/٩٢ درصد از خانوار میباشد.
٣. پهنه بندی مناطق مرفه در شهر نورآباد ممسنی برای سال ١٣٩٥ شامل ٣٢/٢٦ درصد از بلوک، ٣٠/٦٧ درصد از مساحت ، ٣٣/٨٧ درصد از جمعیت و ٣٤/٤٩ درصد از خانوار میباشد.
تعداد بلوک، مساحت و جمعیت پراکنش فضایی فقر شهری نورآباد ممسنی در سال های ١٣٨٥ تا ١٣٩٥ (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٦.