Abstract:
این مقاله با هدف بررسی و نقد کتاب «مقدمهای بر زبانشناسی شناختی» نوشتۀ اونگرر و اشمیت، ترجمۀ جهانشاه میرزابیگی (1397) به نگارش درآمده است. پس از بررسی نسخۀ انگلیسی کتاب مشخص شد که گرچه این کتاب یکی از منابع اصلی و شناختهشده برای زبانشناسی شناختی است، دارای کاستیهایی است که از آن میان میتوان به عدم توجه کافی به بنیادها و فرضهای اساسیِ زبانشناسی شناختی، جهانیهای زبان و تنوع زبانی از دیدگاه زبانشناسی شناختی و نیز بدنمندی و شالودۀ جسمانی زبان و شناخت اشاره کرد. همچنین، هرچند برخی از مباحث مطرحشده در معناشناسی شناختی همچون استعاره، مجاز، طرحوارههای انگارهای و آمیختگی مفهومی بهخوبی مورد بحث قرار گرفتهاند، برخی از مباحث آن همچون نیروپویایی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. پس از بررسی ترجمۀ اثر نیز کاستیها و ایرادهایی در آن مشاهده شد که مهمترین آنها عبارتند از: معادلگزینیهای نامناسب برای برخی اصطلاحهای تخصصی و گاه غیرتخصصی؛ اشکالات نسبتاً چشمگیر در برگردان واژهها، عبارتها یا جملهها به فارسی که آنها را میتوان تحت عناوینِ نادرستی ترجمه، نارسایی ترجمه و نایکنواختی ترجمه مطرح کرد؛ اشکالات پرشمار در ارجاعهای درونمتنی و برونمتنی. از این رو، پیشنهاد میشود که کتاب از نظر املایی، انشایی و ترجمهای مورد بازنگری جدی قرار گیرد.
The present paper has been written with the aim of analyzing and reviewing the Persian translation of ‘An Introduction to Cognitive Linguistics’ by Jahanshah Mirzabeigi (2018). Analyzing the English version of the book revealed that, although it is one of the main and well-known textbooks in the field, it has some deficiencies among which we can mention insufficient attention to the basic principles and assumptions of cognitive linguistics, language universals and linguistic diversity from the perspective of cognitive linguistics, embodiment and the embodied basis of language and cognition. Also, although some issues in cognitive semantics, such as metaphor, metonymy, image schemas, and conceptual blending, are well addressed in the book, some other issues such as force dynamics are neglected. Analyzing the Persian translation of the book showed that there are some deficiencies and drawbacks, the most important of which are: inappropriate equivalents for certain technical and non-technical terms, relatively considerable errors in translation of words, expressions, and sentences, and numerous errors in intra- and extra-textual references. In this regard, it is suggested that the book should be revised in terms of spelling, eloquence, and translation accuracy.
Machine summary:
پـس از بررسـی ترجمۀ اثر نیز کاسـتیهـا و ایرادهـایی در آن مشـاهده شـد کـه مهمتـرین آنهـا عبارتنـد از: معادل گزینیهـای نامناسـب بـرای برخـی اصـطلاح هـای تخصصـی و گـاه غیرتخصصـی؛ اشکالات نسبتاً چشمگیر در برگردان واژه ها، عبارت ها یـا جملـه هـا بـه فارسـی کـه آنهـا را میتوان تحت عناوینِ نادرستی ترجمه ، نارسایی ترجمه و نایکنواختی ترجمـه مطـرح کـرد؛ اشکالات پرشمار در ارجاع های درون متنی و برون متنـی.
پژوهش پیش رو بـه بررسـی و نقـد ویراسـت دوم کتـاب «مقدمـه ای بـر زبـان شناسـی شناختی» نوشتۀ فریدریش اونگرر و هانس یورگ اشمیت (٢٠٠٦) می پـردازد کـه جهانشـاه میرزابیگی در سال ١٣٩٧ آن را به فارسی برگردانده و انتشارات آگاه منتشر کرده است .
جهانشاه میرزابیگی در سال هـای اخیـر دسـت بـه ترجمـۀ بسـیاری از برجسـته تـرین و شناخته شده ترین کتاب های مورد ارجاع در زبـان شناسـی شـناختی زده و تـلاش سـتودنی و گسترده ای در این زمینه انجام داده است .
از آنجا که زبان شناسی شناختی مفهوم هـا و اصـطلاح هـای نـوین فراوانـی را وارد قلمرو زبان شناسی کرده است و نیز با توجه به نبـود موافقـت در میـان زبـان شناسـان و زبان پژوهان ایرانی دربارة برابرنهادهای واژه ها و اصطلاح های تخصصـی ایـن حـوزه ، جـای خالی بخش واژه نامه (هم فارسی به انگلیسی و هـم انگلیسـی بـه فارسـی) در پایـان کتـاب به راستی احساس میشود.
بـرای نمونـه ، در عنـوان شـکل ١-٧ (ص ٤٥) و چند جای دیگر، ترجمۀ اصـطلاح goodness-of-example بـه صـورت «خـوبی- مثال » نوشته شده است ، در حالی کـه ترجمـۀ همـین عبـارت در پـاراگراف ٣ از صـفحۀ ٦١ به صورت «خوبیمثال » آمده است .