Abstract:
هدف اصلی از این تحقیق بررسی تغییرات ضخامت جو و ارتباط آن با تغییرات دمایی در طی دوره سرد سال است. برای نیل به این هدف اقدام به استخراج دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل و دمای تراز 1000 هکتوپاسکال برای سالهای 1960 تا 2020 میلادی از سایت NCEP\NCAR شده است. در گام بعدی با استفاده از امکانات برنامه نویسی گردس اقدام به استخراج عددی ضخامت جو بین ترازهای 1000 تا 500 هکتوپاسکال به واحد متر و دادههای دمای تراز 1000 هکتوپاسکال به درجه سانتیگراد شده سپس به منظور بررسی دقیقتر 60 سال آماری به چهار دوره 15 ساله تقسیم شده است. توزیع مکانی میانگین 15 ساله و میانگین بلند مدت 60 ساله و همچنین ناهنجاریهای مثبت نشان داد که طی دوره اول تا دوره چهارم ضخامت جو افزایش قابل توجهای داشته و این افزایش در دوره چهارم به حداکثر خود رسیده است. بررسی روند در دوره اول کاهش ضخامت جو را برای کل ایران نشان داده ولی با آغاز سال 1976(آغاز دوره دوم) شاهد روند افزایشی شدید ضخامت جو بودهایم که این روند افزایشی تا دوره چهارم ادامه داشته است. نتایج ضریب هبستگی پیرسون نشان داد که ارتباط معناداری بین تغییرات ضخامت جو و تغییرات دمای دوره سرد ایران در سطح 95 درصد اطمینان وجود دارد. از لحاظ مکانی این همبستگی در پهنه غرب، شمال غرب و جنوب غربی کشور به بالاترین حد خود میرسد. در نتیجه میتوان بیان داشت که ضخامت جو ایران طی سالهای اخیر روند افزایشی محسوس و معناداری داشته و یکی از علل آن تغییر ماهیت جریانات ورودی به ایران و البته گرمایش جهانی میباشد.
The main purpose of this study is to investigate changes in atmospheric thickness and its relationship with temperature changes during the cold period of the year. To achieve this goal, data on geopotential elevation and temperature of 1000 hPa for the years 1960 to 2020 have been extracted from the NCEP \ NCAR site. In the next step, using the programming capabilities of Gardes, numerical extraction of atmospheric thickness between the levels of 1000 to 5000 hPa per meter and temperature data of the level of 1000 hPa in degrees Celsius was performed. Four 15-year periods are divided. The spatial distribution of the 15-year average and the 60-year long-term average, as well as the positive anomalies showed that the thickness of the atmosphere increased significantly during the first to the fourth period, and this increase reached its maximum in the fourth period. The study of the trend in the first period has shown a decrease in the thickness of the atmosphere for the whole of Iran, but with the beginning of 1976 (beginning of the second period) we have witnessed a sharp increase in the thickness of the atmosphere, which continued until the fourth period. The results of Pearson correlation coefficient showed that there is a significant relationship between changes in atmospheric thickness and temperature changes in the cold period of Iran at the 95% confidence level. Spatially, this correlation reaches its highest level in the west, northwest and southwest of the country. As a result, it can be said that the thickness of Iran's atmosphere has increased significantly in recent years, and one of the reasons is the change in the nature of inflows to Iran and, of course, global warming.
Machine summary:
حلبیان و پورجزی (1390) با استفاده از شاخص صدک 99ام اقدام به استخراج بارشهای حدی و فراگیر کرانههای غربی خزر کردن و در گام بعدی اقدام به شناسایی الگوهای گردشی ضخامت جو Srivastava et al Türkeş et al Beniston, and Stephenson Fujibe et al Gay-Garcia Lamb Wagne Zhang et al Barrow 0.
میزان چولگی منفی و کشیدگی مثبت دادههای ضخامت جو و دما برای تمامی دورهها بیانگر این موضوع است که دادهها حول و حوش مقادیر بالا از میانگین متمرکز هستند، در نتیجه میتوان بیان نمود که مقادیر ضخامت جو و دمای دوره سرد سال ایران بالاتر از میانگین بوده و نسبت به مقادیر کمتر از میانگین بیشتر میباشد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 2: توزیع مکانی میانگین ضخامت جو ایران طی دوره سرد سال همراه با ناهنجاری آن برای هر دوره در بررسی ناهنجاریها چهار دوره مشخص میشود که در دوره اول بیش از 23/97 درصد مساحت کشور تحت تاثیر ناهنجاریهای منفی قرار داشته و فقط ناهنجاریهای مثبت به میزان 77/2 درصد در قسمتهای محدودی از شمال غربی رخ داده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل4: توزیع مکانی همبستگی پیرسون بین ضخامت جو و دمای تراز 1000 هکتوپاسکال همراه با معنیداری در سطح اطمینان 95 درصد برای هر دوره(زمینه سیاه و سفید) اما طی دوره سوم شاهد افزایش نرخ همبستگی نسبت به دوره دوم بوده و بالاترین نرخ همبستگی بین 90/0 تا 94/0 بر روی نیمه غربی، شمال غربی و جنوب غربی کشور رخ داده است.