Abstract:
افزایش دما و گرمایش جهانی از بزرگترین چالشهایی است که بشر در قرن بیست و یکم با آن مواجه است. بنابراین پیشنگری دماهای بیشینه جهت اطلاع از میزان تغییرات و در نتیجه ارائه تمهیدات لازم جهت سازگاری و تعدیل اثرات سوء ناشی از آن از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این پژوهش به پیشنگری دماهای بیشینه در سه استان کردستان، کرمانشاه و ایلام در غرب کشور پرداخته شد. بدین منظور از دادههای دو مدل جهانی HadGEM2 و CanESM2 تحت سه سناریوی RCP2. 6، RCP4. 5 و RCP8. 5 و همچنین دو مدل ریزمقیاس گردانی LARS-WG و SDSM بهره گرفته شد و تغییرات دماهای بیشینه بهصورت ماهانه و سالانه در دوره آتی (2050-2021) نسبت به دوره پایه (2018-1989) در 17 ایستگاه هواشناسی مورد بررسی قرار گرفت. جهت واسنجی و صحتسنجی مدلهای SDSM و LARS-WG از شاخصهای MAE، MSE، RMSE و R2 استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که هر دو مدل در شبیهسازی دماهای بیشینه منطقه مورد مطالعه از توانایی بالایی برخوردارند. با این وجود مدل SDSM از دقت بیشتری نسبت به مدل LARS-WG برخوردار است که کمترین و بیشترین دقت آن به ترتیب مربوط به ایستگاههای بیجار و تازهآباد با RMSE برابر با 02/0 و 18/0 است. نتایج حاصل از پیشنگری دماهای بیشینه نیز نشان داد که بر اساس هر دو مدل مورد بررسی میزان دمای بیشینه در دوره آینده نسبت به دوره پایه افزایش مییابد که این میزان بهطور متوسط مدلهای مورد بررسی بین 8/0 تا 9/1 درجه سلسیوس در سطح منطقه مورد مطالعه خواهد بود. بیشترین میزان آن نیز بر اساس سناریوی RCP8. 5 برآورد شده است. از نظر مکانی نیز بیشترین تغییرات مربوط به نواحی شمالی و شرقی منطقه مورد مطالعه و کمترین تغییرات مربوط به نواحی غربی منطقه مورد مطالعه است.
Rising global warming is one of the greatest challenges facing humanity in the 21st century. Therefore, it is very important to predict the maximum temperatures in order to know the amount of changes and, as a result, to take the necessary measures to adapt and moderate the adverse effects caused by it. Therefore, in this study, maximum temperatures were predicted in three provinces of Kurdistan, Kermanshah and Ilam in the west of the country. For this purpose, the data of two global models HadGEM2 and CanESM2 were used under three scenarios: RCP2.6, RCP4.5 and RCP8.5, as well as two microscale models of LARS-WG and SDSM, and changes in maximum temperatures on a monthly and annual basis in the future 2050-2021) compared to the base period (2018-1989) were examined in 17 meteorological stations. MAE, MSE, RMSE and R2 indices were used to calibrate and validate SDSM and LARS-WG models. The results showed that both models have a high ability to simulate the maximum temperatures of the study area. However, the SDSM model is more accurate than the LARS-WG model, with the lowest and highest accuracy for Bijar and Tazehabad stations with RMSE of 0.02 and 0.18, respectively. The results of maximum temperature forecasting also showed that according to both models, the maximum temperature in the future period will increase compared to the base period, which is the average of the studied models between 0.8 to 1.9 degrees Celsius in the region. Will be studied. The highest rate is estimated based on the RCP8.5 scenario. Spatially, the most changes are related to the northern and eastern areas of the study area and the least changes are related to the western areas of the study area.
Machine summary:
پيش نگري دماهاي بيشينه با استفاده از مدل هاي جهاني اقليم تحت سناريوهاي RCP و ريزمقياس گرداني مدل هاي LARS-WG و SDSM در غرب کشور محمد لطفي دانشجوي دکتري هواشناسي کشاورزي، گروه علوم زمين ، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران ، ايران غلامعلي کمالي دانشيار هواشناسي کشاورزي، گروه علوم زمين ، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران ، ايران اميرحسين مشکوتي دانشيار هواشناسي کشاورزي، گروه علوم زمين ، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران ، ايران وحيد ورشاويان استاديار گروه علوم و مهندسي آب ، دانشگاه بوعلي سينا، همدان ، ايران تاريخ دريافت :١٣٩٩/١٠/٢٤ تاريخ پذيرش ١٤٠٠/١/٢٧ چکيده افزايش دما و گرمايش جهاني از بزرگ ترين چالش هايي است که بشر در قرن بيست و يکم با آن مواجه است .
بدين منظور از داده هاي دو مدل جهاني HadGEM٢ و CanESM٢ تحت سه سناريوي RCP٢٦، RCP٤٥ و RCP٨٥ و همچنين دو مدل ريزمقياس گرداني LARS-WG و SDSM بهره گرفته شد و تغييرات دماهاي بيشينه به صورت ماهانه و سالانه در دوره آتي (٢٠٢١-٢٠٥٠) نسبت به دوره پايه (١٩٨٩-٢٠١٨) در ١٧ ايستگاه هواشناسي مورد بررسي قرار گرفت .
نتايج حاصل از پيش نگري دماهاي بيشينه نيز نشان داد که بر اساس هر دو مدل مورد بررسي ميزان دماي بيشينه در دوره آينده نسبت به دوره پايه افزايش مي يابد که اين ميزان به طور متوسط مدل هاي مورد بررسي بين ٠/٨ تا ١/٩ درجه سلسيوس در سطح منطقه مورد مطالعه خواهد بود.