Abstract:
یکی از شاعران متتبع نظامی، شعله نیریزی (متوفی 1315 ه . ق) صاحب منظومه «فرهاد و شیرین» (یا خسرو و شیرین) است که در
بین پژوهشگران حوزه آثار متتبعان نظامی و دوستداران ادب غنایی فارسی، نسبتا ناشناخته مانده است؛ از این رو، در این نوشتار به
اختصار به بررسی زندگی و منظومه وی که دههها پیش به وسیله کتابفروشی معرفت شیراز با مقدمه زنده یاد دکتر نورانی وصال به چاپ
رسیده و از لغزشهایی به دور نمانده است پرداخته میشود.
Machine summary:
"از ابزارهای بیانی این دفترند که برای پارهای، نمونهوار، ابیاتی نقل میشود: تشبیه تفضیل: اگر بیند قدش را سرو موزون قدش از رشک گردد بید مجنون (39/6) نشست آن ماه چون بر پشت گلگون ز شرم او نهان شد ماه گردون (69/2) تشبیه مرکب: به دورش از پریرویان دلبر چو گرد ماه تابان خیل اختر (33/14) استعاره: دو مرجانش شکر ریزی بنا کرد سرتنگ شکر از خنده وا کرد (36/12) سرشک از نرگس بیمار میریخت عقیق سرخ بر گلنار میریخت (50/9) به دست هریکی جامی ز گوهر در آب خشک کرده آتش تر (128/16) در بیت اخیر، آب خشک، استعاره از جام و آتش تر، استعاره از باده است، نظامی عینا آنها را در بیت زیر آورده است: نه می در آبگینه کان سمنبر در آب خشک میکرد آتش تر (281/1) مبالغه: ز عکس لالهها کافتاده در آب نکردی فرق کس آب از می ناب (70/1) تشخیص: دلت نگرفت آخر ای شب تار گرفتم دوری از حال گرفتار (97/13) کنایه: ز سودای رخ شیرین مهوش مدامش نعل دل بودی در آتش (104/15) تقریظ بر خسرو و شیرین شعله نیریزی یکی از سنتهای ادبی ما، نوشتن تقریظ است.
» که از نظر قافیه معیوب مینماید بدین صورت در هیچ کدام از نسخ خطی نیامده و بجای آن بیت زیر نشسته است: صبا را بند از پا برگشادند به پشتش زین زرین برنهادند در پایان از اولیای ارجمند کتابخانههای مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و ملی ملک و آستان قدس رضوی و مجلس شورای اسلامی و از آقای دکتر فرهنگ ارشاد و آقای سید احمد علوی که تصویر نسخ خطی یا چاپ سنگی خسرو و شیرین شعله نیریزی را در اختیار بنده گذاشتند و از آقای محمدعلی پیشاهنگ که کپی تقریظ نوشته شده بر این اثر را برای بنده فراهم آورد، فروتنانه سپاسگزاری میکنم."