Abstract:
زمینه:حق مؤلف،در حمایت از آثار پدیدآورندگان نقش اساسی دارد.اما در عصر کاربرد رقوم که تبادل اطلاعات هر روز از شکلهای سنتی فاصله بیشتری میگیرد،حمایت کامل از حقوق مؤلفان را با مشکلاتی مواجه کرده است و گاه نگرانی از سرقت حقوق معنوی و مادی آثار،آنها را از ادامه تولید آثار دلسرد میکند.بههرحال،ظهور هر فناوری نوین،اهمیت یافتن راهی موثر برای حفظ آثار را الزامی میکند با این توضیح که برقراری توازنی منطقی میان سه عامل حفاظت از آثار،ایجاد انگیزه و خلاقیت بیشتر،باید مدنظر صاحبنظران این عصر قرار گیرد تا به طراحی راهکارهای جدید در این مسأله بحثبرانگیز بپردازند. مقاله حاضر،جنبههای مختلف حق مؤلف را در دنیای رقومی و قوانین موجود در این خصوص،مشکلات موجود،ارائه راهکارهای مدیریتی حق مؤلف در هزاره کاربرد رقوم و نقش یونسکو در ایجاد توازن میان دسترسپذیری اطلاعات و منافع قانونی را مورد بررسی قرار داده است.
روش کار:پژوهش،به روش کتابخانهای و با بررسی پایگاههای الکترونیکی انجام گرفته است.
نتیجهگیری:حفظ حقوق پدیدآورندگان در محیط رقومی امکانپذیر است اما برای رسیدن به نتیجهای بهتر،مستلزم پژوهشهای بیشتر و بازنگری در قوانین حق مؤلف است.بلاخره ایجاد انجمنهای ملی حمایت از حقوق پدیدآورندگان پیشنهاد میشود.
Machine summary:
"بنابراین،در این دوره که به دلیل توانمندیهای روزافزون رایانهها و شبکهها،بخشی فزاینده از محتوا در قالب رقومی تولید و منتشر میشود همواره با پرسشهای زیر مواجه خواهیم بود: مسأله دسترسپذیری در عصر رقومی،چه شکلی به خود میگیرد؟ مسأله حق مؤلف در محیطهای رقومی،چه جایی دارد؟چگونه میتوان در عصر فرهنگ رایانهای به بهترین وجه از پدیدآورندگان حمایت کرد؟ آیا روش سنتی تولید و توزیع انواع گوناگون آثار فکری آیندهای دارند؟ بنا به تعریف،حق مؤلف مفهومی است که خلاقیت را به گونهای حمایت میکند که هم برای خالق اثر و هم برای جامعه سودمند باشد.
راهکارهای حقوقی در گزارش رسمی4 تهیه شده به وسیله نیروی وظیفه زیربنای اطلاعاتی در ایالات متحده آمریکا بر حمایت از حق مؤلف در محیط رقومی تاکید شده؛اما به منافع عمومی و استثنائات آن توجه کمتری هرچند استفاده منصفانه در حیطهی الکترونیکی را تصریح میکند اما بر این مسأله نیز اذعان دارد ه اگر مجوزها و سایر فنون پولی و مالیاتی بیشتر گسترش یابد،موضوع استفاده منصفانه نیز کاهش خواهد یافت9 .
توجه به ملاحظات حق مؤلف در مورد اجازه استفادههای مشخص (به طور مثال،اجازه استفاده آموزشی)4 نقش یونسکو در توازن میان دسترسپذیری و منافع قانونی یکی از اهداف اصلی یونسکو ارتقای سطح آزادی بیان و اظهار عقاید به وسیله واژهها و تصاویر و همچنین تامین دستیابی تمام مردم به مطالب انتشار یافته دیگران است؛و برای نیل به این هدف،تشویق به همکاری میان ملل مختلف در تمام زمینههای آفرینش فکری و ذهنی را پایه گذاری و لزوم رعایت مفاد مندرج در موافقتنامه را به همگان توصیه کرده است5 ."