Abstract:
گهای استان،توزیع جغرافیایی شهرها از حالت یکنواخت تبعیت نکرده و دارای حالت خوشهای است که در این مسأله غیر از عوامل طبیعی،برخی عوامل انسانی، نظیر:جادههای ترانزیتی و سیاستهای محرومیتزدایی نقش مهمی داشتهاند.از 51 شهر استان در سال 85،(طی محاسباتی جداگانه از پارامترهای مختلف)82/3 درصد در بخش جلگهای،56/8 درصد در امتداد جادههای ترانزیتی،31/3 درصد در ساحل دریا و 49/01 درصد در امتداد رودخانههای استان استقرار یافته بودند.
Machine summary:
در این مقاله تلاش شده است تا اولا،چگونگی آرایش فضایی شهرها در سطح استان مازندران به کمک تکنیکهای کمی بررسی گردد و سپس نقش عوامل جغرافیایی،نظیر:ارتفاع(با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون)رودخانه،دریای خزر و جاده ترانزیتی شمال کشور در استقرار نقاط شهری استان تجزیه و تحلیل گردد.
سابقه تحقیق: در ارتباط با به کارگیری تکنیکهای کمی در تحلیل فضایی سکونتگاههای کشور، مطالعات متعددی صورت گرفته است که میتوان به مطالعه نور الدین عظیمی در منطقه کوهستان زاگرس مرکزی(بخش سرشیو مریوان)و مطالعه علیرضا استعلاجی و مجتبی قدیری معصوم در شهرستان نمین(اردبیل)اشاره نمود که با استفاده از تکنیکهایی مانند مدل آماری نزدیکترین مجاورت و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون به تحلیل آرایش فضایی سکونتگاهها در این مناطق پرداختهاند.
در استان مازندران کاربرد شاخص فوق نتیجهای بدین شرح داشته است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) بنابراین،میزان مجاورت در شهرهای استان برابر 0/39 است و چون این عدد کمتر از یک است،بیانگر خوشهای بودن توزیع شهرها بوده،دلالت بر وجود قطبهای کشش در ناحیه دارد که میتوان به عنوان مثال به وجود حوزههای نسبتا پرجمعیت شهری،مانند ساری،قائمشهر،بابل و آمل در یک محدوده کوچکی از منطقه اشاره نمود که در اطراف هر یک از آنها نیز شهرهای کوچک زیادی قرار دارد.