Abstract:
شناختن اندیشه های اخلاقی و تعلیمی بزرگان ادبی جز با مطالعه آثار به جا مانده از آنان امکان پذیرنیست. اندیشه های بزرگان ادبی و شعرا، گاه در پرده نثر نمایان است و گاه در میان نظم. نثر یا نظم، گاه شکل داستانی به خود می گیرد. نظامی گنجوی یکی از برترین داستان سرایان منظوم بازبانی پویا و تصویری است. هنر داستان پردازی نظامی در هفت پیکر و برجسته ترین بخش آن هفت گنبد، جلوه ای بی بدیل دارد. در این مقاله کوشش شده است ضمن ارائه تعاریف روشن و جامع از عناصر داستانی، با شیوه توصیفی - تحلیلی قواعد حاکم بر ساختار قصه های هفت گنبد بررسی گردد. برای تحقق این هدف، ابتدا به بیان ویژگی های زبان داستانی نظامی و سپس به معرفی مختصر هفت پیکر و شخصیت بهرام پرداخته شده است. آنگاه با تعریفی کوتاه از عناصر داستان، هریک از قصه های هفت گنبد بر اساس عناصر داستانی نظیر پیرنگ، صحنه پردازی، درون مایه، شخصیت، لحن و حقیقت مانندی تحلیل و از نظر فنی ارزش گذاری شده است. این مقاله بر اساس تحلیل عناصر برجسته داستانی، می دارد که نظامی در داستان نویسی از سنت قصه در قصه گفتن بهره می برد و برای تازگی بخشیدن به داستان خویش، از شگرد صحنه پردازی های پویا، توصیفات بیرونی حیرت انگیز و گره افکنی های متعدد در پیرنگ استفاده کرده است. در دیگر عناصر، داستان های نظامی عموما از ویژگیهای قصه های کهن برخوردار است.
Recognition of ethical and educational thoughts of the nobles of literature is impossible unless we study their works. The thoughts of nobles of literature and poets appears sometimes in the veil of prose and sometimes within verse poetry and prose take the form of fiction occasionally .One of the most outstanding verse fabulists(storytellers)is Nezami-e-Ganjavi with a dynamic and figurative language. Nezami’s art of storytelling glamorizes in Haft-Pekar and the most outstanding part of it Haft-Gonbad . So in order to become familiar with these educations and access to the manner of storytelling and techniques of Nezami’s storytelling and his unique methods، in this article while presenting clear and comprehensive definition of the fictional elements ،effort have been made to investigate rules governing the structure of stories of Haft-Gonbad with a descriptive –analytic procedure. To achieve the goal ،first we express characteristics of Nezami’s fictional language and then we introduce briefly Haft-Peykar and the personality (character)of Bahram. Then with a short definition of fictional elements ،each of the stories of Haft-Gonbad of the basis of fiction of fictional elements such as plot، scenery، theme، character، theme، tone and factuality has been analyzed and evaluated in regard to technical value .
Finally ،at the end of article on the basis of analysis of outstanding fictional elements it has been stated that Nezami had been using tradition of story in narrating for fiction writing and for the purpose of renovating his story he used dynamic scenery، marvelous external description and numerous Knotting in the plot. With respect to other elements، Nezami’s stories have the characteristics of ancient stories generally.
Machine summary:
"حتی در پایان داستان پس از این که خیر او را میشناسد و نامش را میپرسد،باز هم دروغ میگوید: {Sگفت خیرش بگو که نام تو چیست#ای که خواهد سر تو بر تو گریست# گفت نامم مبشر سفری#در همه کارنامۀ هنریS} (همان773/) در نقطۀ مقابل در این داستان،شخصیت«خیر»تمامی اعمالش با شخصیتی که از وی در ذهن مخاطب شکل گرفته است سازگاری دارد و از او نیز چیزی خلاف انتظار سر نمیزند؛حتی هنگامی که به پادشاهی رسیده و«شر»را،پس از آن همه ناجوانمردی شناخته است؛باز هم وی را آزاد میکند: {Sخیر کان نکته رفت بر یادش#کرد حالی ز کشتن آزادشS} (هفت پیکر774/) در داستانهای نظامی به صورت کلی با دو گونه شخصیت مواجه هستیم: 1-شخصیتهای انسانی با اعمال انسانی و البته گاه شگفتانگیز و سخت باور کردنی.
از شواهد این امر بهطور مثال،میتوان به تلاش نظامی،در تقابل شخصیتی بشر و ملیخا،در بهکارگیری واژهها و نحوۀ مشاجرۀ او با بشر با الفاظ رکیک،اشاره کرد: {Sگفت:بشری تو ننگ آدمیان#من ملیخا امام عالمیان# گفت در دست حکمت آر عنان#چند گویی حدیث پیرزنان# بانگ بر بشر زد ملیخا تیز#که از آن سو ترکنشین برخیزS} (هفت پیکر725/-728) نظامی در داستان از معرفی مستقیم شخصیتها نیز،به شکل تصویفی بسیار استفاده میکند و عمدتا تعریف وی از شخصیت منطبق با ظواهر شخصیتی آنان است نه مبتنی بر موشکافی و تحلیل افکار و ضمیر ناخوداگاه آنها."