چکیده:
با توجه به ظرفیتهای جوامع چند فرهنگی (به ویژه کشورهای چند فرهنگی اسلامی) در گسیختگی و میل به سوی بحرانهای اجتماعی و سیاسی، نوشتار حاضر با مراجعه به اندیشه و فلسفه سیاسی اسلامی، اصول و آموزههایی را با عنایت به اقتضائات و شرایط جوامع چند فرهنگی مورد تحلیل و تبیین قرار داده است که به کار بستن آنها میتواند موجبات انسجام اجتماعی و سیاسی در این جوامع را فراهم کند. این نوشتار بر اساس تعریفی که از «انسجام و «چند فرهنگی» ارائه داده، از پرداختن به آموزههای کلی در باب انسجام پرهیز و صرفا بر آموزههایی تأکید نموده است که بیشترین ثمره را بر انسجام جوامع چند فرهنگی بر جای خواهند نهاد. لذا آموزههای هشتگانه تلقی فراگیر از «امت واحده»، جامع گرایی و کلگرایی آموزهها، تکثرگرایی اسلامی، صلح و همزیستی، تساهل و مدارا، احترام به تفاوتها، اصل محبت و نفی خشونت، و تعاون و تعامل، مهمترین آموزهها در اندیشه و فلسفه سیاسی اسلامی هستند که عنایت به این آموزهها، به حل و فصل منازعات برخاسته از چند فرهنگی بودن کشورهای اسلامیای مانند افغانستان، عراق و لبنان مساعدت خواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
"از این گذشته در قرآن کریم، آیاتی وجود دارد که مسلمانان را به صلح و همزیستی حتی با مخالفانشان تشویق میکند، در آیه شریفه سوره انفال، خطاب به پیامبر( میفرماید: ان جنحوا للسلم فاجنح لها (انفال/61) و در جایی دیگر، مؤمنین را به صلح تحریض میکند: یا ایها الذین آمنوا ادخلوا فیالسلم کافه و لا تتبعوا خطوات الشیطان (بقره/208) در مجموع میتوان گفت که اصل بنیادین صلح و همزیستی مسالمتآمیز، احترام به حقوق کسانی است که شاخصههای فرهنگی متفاوت دارند.
نتیجهگیری از مجموع آنچه در این نوشتار گذشت، میتوان استنتاج نمود که انسجام از ضروریات زیست جمعی تمام جوامع است، اما در جوامع تک فرهنگی از آنجا که در بستر زمان و گذر تاریخ به صورت خودکار میان افراد جامعه نوعی سازش و وفاق به وجود آمده، انسجام، امری نهادینه شده بوده و یا اینکه زمینههای آن تا حدود زیادی آماده است.
بنابراین، هنگامی که قرائت جدید از امت واحده صورت میگیرد و یا عناصر و کارکردهای اصولی همانند «جامعگرایی و کل گرایی آموزهها»، «تکثرگرایی اسلامی»، « صلح و همزیستی مسالمتآمیز»، «تساهل و مدارا»، « احترام به تفاوتها»، «« محبت و نوعدوستی» و «تعاون و تعامل» مورد تأکید قرار میگیرد، به معنای آن است که فلسفه وجودی این اصول در اندیشه سیاسی اسلام بر اساس این حقیقت جعل شده است که اسلام، دینی جامع و بلندمنظر است که با تعمق در مبانی و اصول کلان آن برای بسیاری از موضوعات اجتماعی از جمله مسئله انسجام در جوامع چند فرهنگی میتوان الگو و راه حل به دست آورد."