چکیده:
ایران و پاکستان به عنوان دو بازیگر مهم جنوب غربی آسیا با داشتن مرز های مشترک پهناور تاثیر گذاری مهمی بر تحولات بین المللی داشته اند. ضرورت های سیاسی و ژئو استراتژیکی بین ایران و پاکستان با وجود اختلاف در منافع و چشم اندازهای سیاسی در مورد مسائل منطقه ای و جهانی، باعث رابطه ی نزدیک بین دو کشور شده است. ماهیت و محتوای روابط دو جانبه ی ایران و پاکستان در مورد مسائل منطقه ای و بین المللی مختلف از جمله مسائل امنیتی و مرزی متغیر افغانستان، هندوستان و آمریکا، منافع فرقه ای شیعه و سنی و گروه های بنیادگرا وسلفی، مسئله ی هسته ای و نیروهای ناتو می تواند بر آینده روند صلح و ثبات در آسیا تاثیر گذار باشد. مقاله ی حاضر تلاش دارد تا چشم اندازهای مختلف روابط ایران و پاکستان را در یک محیط ژئواستراتژیک امنیتی بررسی کند. بر همین اساس نوشتار حاضر استدلال می کند که مهمترین متغیر در روابط ایران و پاکستان بعد از انقلاب اسلامی به طور عام و پس از یازدهم سپتامبر به طور خاص عامل امنیت استراتژیک در یک محیط ژئو استراتژیک در منطقه می باشد. در واقع با توجه به موقعیت ژئو پلیتیکی و ژئو استراتژیکی دو طرف و مسائل امنیتی بین آن ها، روابط مابین دو کشور و نگاه استراتژیک سیاست گذاران دو طرف به هم در زمینه های مختلف نیز از مجرای محیط ژئو استراتژیک امنیتی و بالابردن توان امنیتی خود در منطقه بوده است.
Having a long common border line and being two key players in southwest Asia، Iran and Pakistan have had great effects on the international changes. There are some conflicts of interests between the two countries، but political and geostrategic circumstances between them have made them cooperate closely. The nature of bilateral relationships between the two countries and their outlooks toward different regional and international issues including security issues، the variables of Afghanistan، India، and the United States، the conflicts of interests of Sunni، Shiite، fundamentalists، and Salafist groups، the nuclear issue، and NATO forces can affect the future of the peace in the Middle East. This paper is an attempt to analyze the future of relations between Iran and Pakistan in a security geostrategic atmosphere. Thus، the paper claims that the most important variable between Iran and Pakistan after the Islamic Revolution، in general، and after September 11 attacks، in particular، has been a strategic factor in a geostrategic atmosphere. In reality، given the geopolitical and geostrategic situation between Iran and Pakistan and the security issues between them، the strategic stances of politicians of the two countries toward each other is of a security-oriented nature.
خلاصه ماشینی:
دليل اين امر آن است که فلان تنگه ، فـلان منبـع نفـت ، فلان شهر بزرگ ، فلان سرزمين قومي و حتي مکان هـاي نمـادين منـافع خاصـي را در نظـر قدرت هاي رقيب جلوه مي دهد که همين منافع وگاه يکي از آن ها، ابزار مهمي براي تضمين کنترل ممتد وتملک آن سرزمين يا براي مقابله با نفوذ رقيب در آن مکان محسوب مي شوند (لاکوست وژيلبن ،١٦١:١٣٧٨) براي نمونه ژئواستراتژيک مناطقي که پاکستان وايران در آن واقع شده اند، حاشيه ي استراتژيکي را ايجاد کرده که دو طرف با توجه به اين که در منـاطق ژئوپليتيکي دنيا واقع شده اند و همچنين با توجه به نگاه استراتژيک قدرت هاي بزرگ ومنافع آن ها در اين منطقه ، باعث مي شود که دو کشور از لحاظ راهبردي استراتژي ها و شاخص هاي ژئواستراتژيک خود را براي همکاري نزديک کنند تا بتوانند ضمن ايستادن در برابر تهديدات مشترک ژئواستراتژيکي به منافع حداکثري خود برسند.
بر همين اساس عوامل وتهديدات مـشترک بـر عليـه دو کـشور و مسائل امنيتي مابين باعث شده است که عامل امنيت در روابـط پاکـستان وايـران بعـد از انقلاب اسلامي به طور عام ويازدهم سپتامبر به طور خاص به مهم ترين عامل تبديل شود و دو طرف با توجه به اين عامل در حوزه هاي ديگر هم با هم ارتباط داشته باشند.