چکیده:
رویکرد غالب نسبت به ادیان بر مبنای این فرض قرار گرفته که میان ادیان و پیروان آنها تمایز صریح اعتقادی، هویتی و اجتماعی وجود دارد. رویکرد دیگری نیز قابل بررسی است که به طور خاص با توجه به دینداران یک جامعه متکثر دینی معنادار می شود و بر مبنای آن، مرزهای هویت دینی بطور کامل متمایز و مشخص نیستند. در چنین بافتی هویت دینی بر محور ارتباط دینداران شکل می گیرد. در نتیجه در این نگرش، توجه به هویت و قوای شناختی فرد و شرایط اجتماعی ضروری به نظر میرسد و لازم است به جای تاکید بر آموزههای انتزاعی دینی، به اهمیت بررسی روایت های دین داران در یک منطقه ی خاص توجه شود. در این مقاله این دو منظر متفاوت، از یکدیگر متمایز، و به کاربردها و مفاهیم هر یک توجه شده است . سپس جهت برجسته ساختن شیوهی معنادار مطالعه ی منطقه ای دین ، تعامل میان اسلام و آیین هندو در جامعه ی متکثر فرهنگی و دینی هند و شکل گیری هویت های دینی بر مبنای این تعامل مورد توجه قرار گرفته است . در پایان به این مسئله پرداخته خواهد شد که هویت خاص دینی در چنین بافت التقاطی چگونه برجسته می شود؟ همچنین بستری مشترک برای تعامل و ارزیابی دینی در این موقعیت پیشنهاد خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
سپس جهت برجسته ساختن شيوهي معنادار مطالعه ي منطقه اي دين ، تعامل ميان اسلام و آيين هندو در جامعه ي متکثر فرهنگي و ديني هند و شکل گيري هويت هاي ديني بر مبناي اين تعامل مورد توجه قرار گرفته است .
اما پرسش اصلي اين است که در هويت ديني کدام جنبه از دين برجسته تر است ؟ آيا شکل گيري هويت هاي ديني دين داران در جامعه متکثر ديني بيشتر تحت تأثير آموزههاي انتزاعي کلامي و عقيدتي در يک دين خاص است يا چنانچه بافت فرهنگي و ديني مورد توجه قرار گيرد درک بهتري نسبت به هويت هاي ديني به دست مي آيد؟ و پرسش مهمتر اين که کدام شيوه براي بررسي منطقه اي دين مناسب تر خواهد بود؟ حداقل از دو منظر مي توان دين را در يک موقعيت خاص فرهنگي بررسي نمود که هر يک ، از شيوهي خاص نگرش به پديده ي دين برآمدهاند.
از اين رو براي اين که بتوان به نحو معناداري از ارتباط و تعامل ميان دو دين سخن گفت نخست ، بايد مشخص نمود چه جنبه هايي از دين در هويت اشخاص برجسته هستند؛ و سپس بايد ديد آيا ميتوان در جوامع متکثر ديني نحوه ي تعامل افراد را با در نظر گرفتن هويت هاي متمايز و مشخصا ديني بررسي نمود؟ مسئله ي هويت ، با زندگي معمول و واقعي افراد در يک بافت فرهنگي و اجتماعي خاص مرتبط است .