چکیده:
با نگاهی اجمالی به تاریخ بشر، مشاهده می شود پیروان برخی رهبران بدون هـیچ زور و اجباری ، با رضایت کامل و داوطلبانه به فرمانبرداری مطلـق از آن هـا روی می آورند. در این پژوهش ، ضمن بررسی دلایل این نوع از اطاعـت ، تـلاش شـده است اسماعیلیان در دوران رهبری حسن صباح ، مورد بررسی تفسیری و گزارشی قرار گیرند. از این رو، در ابتدا با اسـتفاده از روش اقـدام پژوهـی تـاریخی ، دلایـل اطاعت محض اسماعیلیان از حسن صباح مورد شناسـایی قـرار گرفتنـد؛ سـپس کدهای اولیه با استفاده از نرم افـزار MAXQDA چنـدین مرتبـه مـورد تحلیـل و بازبینی قرار گرفته و در نهایت ٤ شاخص اصـلی و ٤٦ زیرشـاخص از مجموعـه داده ها شناسایی گردید. در پایان ، با مراجعه بـه خبرگـان و بـا اسـتفاده از فراینـد تحلیل سلسله مراتبی ، دلایل اطاعت محض اسماعیلیان ، اولویت بندی شـده اسـت .
نتایج نشان می دهد عـواملی چـون رهبـری دیکتاتورانـه و عوامـل مـادی ، تـاثیر ناچیزی بر اطاعت محض این گروه داشته و شـاخص هـای منـسوب بـه مـذهب ، مهمترین عامل تاثیرگذار بر اطاعت محض داوطلبانه این گروه بوده است
With a brief look at the history of humankind، it has been observed that followers of some leaders، without any force and with a full consent and voluntarily turned their absolute obedience to their leaders. In this research، besides surveying the reasons of this kind of obedience، Ismailia during the leadership of Hassan Sabbah as the case study، has been studied by a commentary and review approach. Hence، in the first step by applying the historical action research method، the reasons of Ismailia pure obedience to Hassan Sabbah have been identified. Then the initial codes were analysed and reviewed for several times by MAXQDA software and finally four main criteria and 46 sub–criteria from the set of data have been identified. In the end، by consultation with the experts and using the analytic hierarchy process، the reasons of the pure obedience of the Ismailia have prioritized. The results show that such factors as authoritarian leadership and material factors have been negligible impact on the pure obedience of this group and the factors attributed to religion were the most influential factors on the pure obedience in this group.
خلاصه ماشینی:
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ؛ ﭘﮋوﻫﺶﻧﺎﻣﻪی اﻧﺠﻤﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻘﺪﻣﻪ او ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ.
1 ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﻨﺸﻲ ﭘﻴﺮوان ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺘـﻀﻴﺎت آن دوران ﻣـﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺤﻜﻤﻲ در ﻣﻮرد دﻻﻳﻞ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﺤﺾ در ﮔﺮوهﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﻳﺮان, اﻧﺠﺎم ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺟﻤﻊآوری اﻃﻼﻋﺎت در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ، روش ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻋﻤﻴﻖ، ﭘﺮﺳـﺸﻨﺎﻣﻪ AHP ﺻﺒﺎح ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد.
ﺳﺒﻚ رﻫﺒﺮی ﺣﺴﻦ ﺻﺒﺎح 2ـ2.
ﺟﺪول ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ زوﺟﻲ زﻳﺮﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ ﺟﺪول 4، ﭘﺲ از ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻌﺼﺒﺎت دﻳﻨﻲ ﭘﻴﺮوان، اﻳﻦ زﻳﺮﺷﺎﺧﺺ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﭘﻴﺮوان ﺑـﺮای ﺟﺪول 4.
اوﻟﻮﻳﺖﺑﻨﺪی زﻳﺮﺷﺎﺧﺺﻫﺎی وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﭘﻴﺮوان ﺷﺮع و وﺟﻮه ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮد،1و ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎدات ﻧﮋادی، ﻗﻮﻣﻲ، ﻗﺒﻴﻠﻪای و ﻣﺬاﻫﺐ دﻳﮕﺮ آﺷﻨﺎ ﺑـﻮد؛ و ﮔﺎردﻧﺮ1 ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ: »رﻫﺒﺮی ﺑﻪ دو ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ: ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )ﻣﺮاوده ﺑﺎ ﭘﻴﺮوان ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺛـﺮ (به تصویر صفحه مراجعه شود) 6.
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ زﻳﺮﺷﺎﺧﺺﻫﺎ (به تصویر صفحه مراجعه شود) ﻧﺘﻴﺠﻪ سه رتبه اول ، مستقیما به اعتقادات و باورهای مذهبی مربوط می شوند؛ بنابراین می توان استنتاج کرد که انسان وقتی به اطاعت مطلق همراه با رضایت باطنی ترغیب مـی شـود که وجودی برتر از خود بر آن امر کند.
به نظـر می رسد، این شاخص تاثیر بسیار ناچیزی بر فرایند اطاعت محض داشته باشد.
در فرایند اطاعت محض ، هوش عاطفی رهبر در رتبه دهم قرار گرفت .
ایـن در حـالی است که هوش عاطفی پیروان ، در رتبه چهاردهم قرار گرفته است ؛ به نظر می رسد کـه در فرایند اطاعت محض ، هوش عاطفی رهبر به مراتب با اهمیت تـر از هـوش عـاطفی پیروان است .
با توجه به قرار گرفتن سبک رهبری دیکتاتورانه در رتبه ٤٥، این شاخص تاثیر بسیار ناچیزی بر فرایند اطاعت محض دارد.
ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣĤﺧﺬ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ؛ ﭘﮋوﻫﺶﻧﺎﻣﻪی اﻧﺠﻤﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﺗﺎرﻳﺦ