چکیده:
برنامه¬ریزی کاربری اراضی شهری به چگونگی اختصاص نواحی به کاربری¬های مختلف می¬پردازد. در طول چند دهه گذشته توسعه اختلاط کاربری، تبدیل به یک الگوی برنامه¬ریزی مهم در کشورهای پیشرفته شده است و به عنوان یک جزء کلیدی در توسعه هوشمند و شهرسازی نوین مطرح گردیده است. اختلاط کاربری¬ها، هنگامی به بهترین نحو کار می¬کند که تحت یک برنامه اندیشیده شده، توسعه یابد. در این زمینه سامانه اطلاعات جغرافیایی به علت دارا بودن قابلیت تجزیه و تحلیل بالا در حل مسائل مکانی می¬تواند به توسعه و فهم درست این مفهوم جدید کمک کند. در این تحقیق ضمن ارائه یک چارچوب مفهومی برای ارزیابی اثرات اختلاط کاربری¬های شهری، یک مدل ارزیابی بر پایه شاخص¬ها و تحلیل¬های مکانی ارائه شده است. شاخص¬های مورد توجه در این مدل عبارتند از: دسترسی پذیری، تراکم و سرانه کاربری¬های اساسی شهری در رده¬های مختلف شهر و همچنین میزان تنوع و خوشه بندی مربوط به کاربری¬های مختلف؛ با توجه به مدل مفهومی ارائه شده، شاخص¬های فوق برای بعد افق در مقیاس محلات و نواحی شهری در منطقه هفت شهرداری تهران به کار گرفته شد. در نهایت با توجه به خروجی مدل حاصل از تلفیق معیارهای مختلف بررسی شده، به ارزیابی اثرات اختلاط کاربری¬های منطقه مورد تحلیل پرداخته شد. نتایج حاکی از توانایی مدل فوق در شناسایی اثرات اختلاط کاربری¬ها و همچنین تعیین میزان محدودیت¬ها و توانایی¬های هر محله و ناحیه در رابطه با هر کدام از شاخص¬های ارائه شده، می¬باشد. با توجه به شاخص¬های در نظر گرفته شده، در مقیاس محله، چهار محله شهید دکتر قندی، اندیشه، کاج و نیلوفر و در مقیاس ناحیه، نواحی چهار و سه از لحاظ اختلاط کاربری¬های شهری در وضعیت مطلوب¬تری قرار دارند.