چکیده:
توسعه ی روزافزون فناوریهای کامپیوتری و تئوری های تصمیم گیری منجر به طراحی مدلهای نوین در حیطه ی مسائل تصمیم گیری چندمعیاره شده است. روشهای فرارتبه ای نمونه ای از این مدلها می باشند که با الگوریتمی ساده، بدون نیاز به اطلاعات بیش از اندازه از سوی کارشناس به مدلسازی دقیق تر مسائل تصمیم گیری می پردازند. لیکن روشهای مذکور به تنهایی قادر به تحلیل مسائل چندمعیاره مکانی نمی باشند. ادغام روشهای فرارتبه ای با سیستم اطلاعات مکانی (GIS) پیشنهادی است که برای تحلیل بهتر و کارامد مسائل مکانی ارائه شده است. در این تحقیق کارایی روشهای مذکور برای مدلسازی میزان آسیب پذیری ناشی از بیماری مالاریا، مهمترین بیماری انگلی جهان و ایران، مورد بررسی قرار گرفت. بدین صورت که نقشه های پیوسته ی آسیب پذیری برای استان هرمزگان، به کمک روشهای ELECTRE III و PROMETHEE II با معیارهای ارزیابی دما، رطوبت، فاصله از پوشش گیاهی، فاصله از آبهای راکد، تراکم جمعیت و ارتفاع تهیه گردیدند. سپس دقت نقشه های ترسیم شده به کمک شاخص Prevalence و موارد مثبت مالاریا در سال 85 و 86 مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته های این تحقیق نشان می دهد که نقشه های آسیب پذیری تولید شده به کمک روشهای ELECTRE و PROMETHEE به داده های واقعی نزدیکتر هستند و نسبت به روشهای متداول نظیر مجموع وزندار ساده (SAW) در حدود 30 درصد دارای دقت بالاتری می باشند
خلاصه ماشینی:
بدین صورت که نقشه های پیوسته ی آسیب پذیری برای استان هرمزگان ، به کمک روشهای ELECTRE III و PROMETHEE II با معیارهای ارزیابی دما، رطوبت ، فاصله از پوشش گیاهی ، فاصله از آبهای راکد، تراکم جمعیت و ارتفاع تهیه گردیدند.
یافته های این تحقیق نشان می دهد که نقشه های آسیب پذیری تولید شده به کمک روشهای ELECTRE و PROMETHEE به داده های واقعی نزدیکتر هستند و نسبت به روشهای متداول نظیر مجموع وزندار ساده (SAW) در حدود ٣٠ درصد دارای دقت بالاتری می باشند.
این در حالیست که در سالهای اخیر گروه دیگری از روشها تحت عنوان روشهای فرارتبه ای (Outranking methods) ارائه شده اند که برمبنای مقایسات زوجی ، بدون استفاده از اطلاعات بیش از اندازه ، با کاربردی آسان به مدلسازی دقیق تر تصمیم گیری می پردازند (اصغری زاده و نصراللهی ، ١٣٨٦، ٦٠).
لذا در این تحقیق ، به دلیل ضرورت بررسی بیماری مالاریا، تهیه ی نقشه های آسیب پذیری به کمک دو روش پرکاربرد از خانواده ی روشهای فرارتبه ای (روشهای ELECTRE III و PROMETHEE II) صورت گرفت .
روش AHP یکی از ساده ترین و پرکاربردترین روشهای وزندهی می باشد که در این تحقیق نیز جهت برآورد اوزان معیارهای مسئله ی تصمیم گیری مورد استفاده قرار گرفته است .
از بین روشهای مختلف تصمیم گیری نیز روش AHP برای وزندهی به معیارها و روشهای ELECTRE III و PROMETHEE II جهت تهیه ی نقشه های آسیب پذیری انتخاب شدند.