چکیده:
شعر از آغاز حیات بشری، با همۀ لحظات آسمانی و زمینیاش، با انسان همراه بوده است. هرچند شعر در مکتب متعالی اسلام جایگاه واقعی و دینی یافت، در زبانهای مختلف بهویژه عربی و فارسی تکامل خود را در قالبهای متفاوت نشان داد. اگر شعر و شاعری درخدمت خیر و صلاح جامعه باشد و جامعۀ بشری را بهسوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد، بدون تردید مورد تأیید اسلام است و قرآن و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) از چنین شعری حمایت میکنند. از صدر اسلام تا کنون، با تمسک به سنت پیامبر اکرم (ص)، از شعر بهعنوان سلاحی کارآمد و حتی معنوی در دفاع از دین و مبانی آن و نیز مقابله با تهاجم دشمن استفاده شده است. در این خصوص، بهار و احمد صافی از نمونههای بارزی هستند که در لابهلای اشعارشان باورهای دینی و آموزههای اعتقادی نمودی روشن دارد. در این مقاله سعی شده است ظهور و بروز اندیشههای دینی در اشعار این دو شاعر معاصر به روش تحلیل محتوا بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
"(زرقانی ، ١٣٨٦: ٤٣٢-٤٣٣) ملک الشعرا بهار ــ چنان که در بسیاری از آثار او هویدا اسـت ـــ همـان انـدازه کـه در مذهب اسلام متعصب بود و مقام ائمة اطهار (ع ) را گرامی می شمرد و دربارة مظالمی که بر آل علی (ع ) وارد آمده بود، مرثیه های سوزناکی می سرایید، به همان انـدازه از تعصـب هـای جاهلانه و خرافاتی که عوام الناس در لباس مذهب بدان می گرویدند، ناراضی و متأسف بود و گاه گاه پاره ای از خرافات متداول درمیان عوام را به باد انتقاد شدید می گرفت ؛ ازجملـه در ترکیب بند زیر که در محرم ١٣٠٥ خورشیدی سروده است ، از جهل و نادانی امت در طریقة عزاداری و از اینکه تودة ملت ایران زشت را از زیبا و سود خود را از زیان تمییز نمی دهـد، شکایت کرده است : ای سفیهان بهرخودهم اندکی غوغاکنیـد حال خودرا دیده ، واغوثـا و واویـلا کنیـد کشته شدشاه شهیدان تاشـماگیریـدپنـد پــیش ظــالم پافشــاری یکــه و تنهــا کنیــد خودکشی باشدقمه برسرزدن آن تیغ تیـز برسردشمن زنید و خویش را احیـا کنیـد ای دیانت پیشگان دین رفت ودنیانیزرفت چشم پوشی بعد از این از دین و ازدنیا کنید (بهار، ١٣٨١: ٣٤٦- ٣٤٧) بهار درمجموع ، در شعرهایش ، توجه عمده ای به دیـن نشـان مـی دهـد."