چکیده:
مسئله جبر و اختیار انسان در اعمال و رفتار خود و بالاخص در ارتکاب جرم، با توجه به اهمیت فراوانی که دارد همواره باعنوانهای مختلف مورد بحث قرار گرفته است.در میان مکاتب کیفری،مکتب اثباتی (تحققی)که انصافا «مکتب جبرگرا » نامیده شده، هرگونه اختیار واراده را برای انسان نفی می کند. این رویکرد امروزه مطرود است و دیگر نمی توان افراد را بخاطر داشتن خصیصه های ظاهری و جسمانی متمایز از دیگران، مجرم و بزهکار دانست. با این حال تمایل برای باور این مساله که خصیصه های ظاهری و جسمانی افراد، خصیصه های درونی آنان را نمایان می سازد، هنوز هم با ماست. از این رو، هدف از تدوین این مقاله تحلیل نو و جامع نسبت به رویکرد و دیدگاه جبرگرایانه جامعه و بالاخص متخصصان پلیس در ارتکاب جرم است. بر همین اساس مقاله حاضر جهت پاسخگویی به چهار سوال مطروحه در این خصوص، به رشته تحریر درآمده است: اول) دیدگاه دین اسلام و بالاخص مذهب شیعه، نسبت به مقوله جبر و اختیار چیست و آیا از منظر شیعه، انسان در انجام اعمال خود مجبور است؟ دوم) دیدگاه متخصصان پلیس در مقوله جبر و اختیار در ارتکاب جرم چه می باشد و چنانچه رویکردی جبرگرایانه دارند، مفهوم و مصادیق جبرانگاری در ارتکاب جرم از منظر پلیس چیست؟ سوم)چرا پلیس نسبت به قشر خاصی از جامعه از قبیل اقلیت های قومی و زبانی و رنگین پوستان- اعتقاد به جبریت در ارتکاب جرم داشته و ارتکاب جرم از جانب آنان را محتمل و یا حتمی و اجتناب ناپذیر می داند؟ چهارم)تبعات و عواقب رویکرد جبرانگارانه پلیس در ارتکاب جرم چیست؟ پژوهش حاضر به صورت اسنادی از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و از منابع و اسناد کتابخانه ای استفاده شده است. نتیجه حاصله این است که پلیس با داشتن رویکرد و دیدگاه جبرگرایانه و اعتقاد به اینکه ارتکاب جرم از جانب برخی از افراد در جامعه بدلیل تعلق داشتن به یک قشر خاص-از قبیل اقلیت های زبانی و قومی و رنگین پوستان- محتمل و یا حتمی و اجتناب ناپذیر بوده،ضمن نقض اصول بنیادی حقوق جزا، آ یین دادرسی کیفری و حقوق بشر و نادیده گرفتن اصول و الزامات رفتار منصفانه با این قبیل شهروندان، باعث لطمه به کرامت انسانی آنان و برهم خوردن نظم و انتظام اجتماعی شده وموجب می شود تا آنها «بزه دیدگان سوء استفاده از قدرت » پلیس واقع گردند.
Problem and purpose: The problem of determinism and free in his actions,
especially on offense, due to the its importance, always discussed with
different topics. Among the criminal schools, the positive school (realization)
reasonably is called “the school determinism”, negates any authority and
the will to the people. This approach is now obsolete and can no longer be
considered people as offender or offenders, because of their appearance and
physical characteristics distinct from others.However, tendency to believe that
the appearance and physical characteristics of individuals makes their inner
character, still with us. Hence, the aim of this paper is the formulation of a new
and comprehensive analysis of the deterministic approach, especially from the
police experts on crimes committed. On this basis, the present paper has been
written to answer the four questions proposed in this regard: I) what is views
of Islam, especially shia islam, the concept of determinism and free will is and
if the shia perspective, humans are forced done for their actions? II) What are
the police expert views of algebra topic and authority in crimes committed
and if have deterministic approach, what is the algebra concepts and instances
of offense from the police perspective? III) Why the police believed to have
crimes committed in algebra to a particular stratum of society such as ethnic
and linguistic minorities and colored People and knows probable or imminent
and unavoidable consequences in crimes committed by their? IV) What are
the implications and consequences of the police algebra approach in crimes
committed?