چکیده:
خاستگاه سرمایه اجتماعی، در سطح اجتماع بوده و حاصل روابط در آن میباشد. سرمایه اجتماعی، به عنوان مبنای کنترل اجتماعی عمل میکند و همه افراد، توانایی به وجود آوردن چنین سرمایهای را دارند. این سرمایه، بر ساخت اجتماعی جامعه، تاثیرگذار میباشد و تسهیلکننده کنشهای جمعی، همکاری اجتماعی، وفاق و انسجام اجتماعی، کنترل و نظم است و میتواند زمینه توسعه را فراهم آورد. سازمان نیز به منزله یک اجتماع است که انباشتگی این سرمایه در آن، موجب توسعه انواع دیگر سرمایههای سازمان؛ از جمله منابع مالی شده و توسعه پایدار در سازمان را به همراه میآورد.
هدف از این نوشتار، معرفی سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای موثر برای توسعه مالی شهرداریها و ارائه راهکارهای عملیاتی برای بهرهبرداری از آن میباشد؛ از اینرو، چارچوب نگارش مقاله به این ترتیب میباشد که پس از بررسی مفهوم سرمایه اجتماعی در سطح جوامع محلی، به تاثیر آن بر روی برنامهریزی توسعه اجتماع به عنوان رهیافتی نوین در برنامهریزی و مدیریت شهری پرداخته میشود که توسعه منابع اجتماع محلی در ابعاد مختلف و ایجاد منابع درآمدی پایدار برای شهرداریها را به همراه میآورد. پس از آن، به سرمایه اجتماعی سازمانی اشاره و نوعی از آن که سرمایه اجتماعی سازمانی درونی نامیده میشود، مورد بحث قرار میگیرد. سپس، تاثیرات این نوع از سرمایه اجتماعی بر توسعه منابع در شهرداریها، بررسی شده است و پس از ارائه پیشنهادهای کاربردی برای ارتقای سرمایه اجتماعی سازمانی در شهرداریها، به تجربهای از شهرداریهای برزیل در بهرهبرداری از سرمایه اجتماعی سازمانی درونی اشاره میشود. معرفی پیشنهادهای کاربردی به منظور بهکارگیری و تاکید بر ضرورت توجه مدیران شهری بر توسعه سرمایه اجتماعی، در سطح اجتماعات محلی و همچنین شهرداریها، به منظور توسعه منابع مالی آنها، از جمله مهمترین دستاوردهای مقاله پیشرو محسوب میشود.
خلاصه ماشینی:
"این مطلب از چند جنبه قابل بررسی است نخست آنکه سرمایه اجتماعی، زمینه برنامهریزی توسعه اجتماعات محلی پایدار به منظور بهرهبرداری از تمام منابع و ظرفیتهای موجود در اجتماعات محلی را به همراه میآورد و دوم آنکه سرمایه اجتماعی در درون شهرداریها تسهیلکننده اقدام هماهنگ به منظور دستیابی مطلوب به اهداف شهرداریها بوده و تعهد سازمانی را توجیه مینماید و بر نوآوری و ابتکار سازمانی، تأثیر مثبت و معناداری میگذارد؛ اموری که بدون وجود سطح قابل قبولی از اعتماد بین کارمندان یا بین کارمندان و مدیرانشان قابل دستیابی نمیباشد و به شهرداریها در کاهش هزینهها و توسعه منابع مالی آنها از طریق مدیریت منابع مالی موجود، تعریف و معرفی منابع مالی جدید و پایدار و نیز بهرهگیری از مشارکتها و انواع سرمایهگذاریهای خارجی، یاری میرساند.
در این دستهبندی، انواع رهیافتهای پیشنهادی در این زمینه به سه دسته کلان به شرح زیر تقسیم شدهاند (Leana & Buren, 1999): نخست- اجرای شیوههای مدیریتی منابع انسانی دارای ثبات و بدون تغییر دوم- بهکارگیری هنجارهای روابط متقابل تعمیمیافته به منظور راهی برای تقویت ارتباطات سوم- استفاده از دیوانسالاری و تعریف نقشهای مشخص که سازمان را در قالب موقعیت بر افراد ترجیح میدهد و بر اساس ایده سلسله مراتبی به عنوان یک شیوه افزایش سرمایه اجتماعی، استوار میباشد."