چکیده:
انسان در سختی آفریده شده و در طول زندگی با مشکلات مختلف روبرو است. مدیریت مشکلات می تواند او را از رنج برهاند و در دل بلایا مسیری آرامش زا به وی بنمایاند. از دیگر سوی عدم مدیریت مشکلات موجب اختلالات عصبی و گاه نارضایتی از زندگی می گردد. برخی از ادیان برای مدیریت مشکلات، مبتنی بر جهانی بین خویش، برنامه هایی ارایه نموده اند تا تحمل رنج را آسان یا آن را ریشه کن نمایند. در آموزه های قرآنی اسلام و تعالیم پیشوایان آن و نیز تعالیم بودا برای نیل به این امر راهکارهایی ارائه شده است. این نوشته به روش توصیفی تحلیلی در پی دست یافتن به راهکار های اسلام و آیین بودا جهت رهایی از رنج و مقایسه و تحلیل اجمالی آنهاست؟ قرآن در موارد متعدد با پذیرش رنج و مصیبت در زندگی انسان آن را هدفمند و عمق آن را خیر و خوبی و وسیله ای برای رسیدن به کمال می داند و در یک نگاه کلی و جامع به سه بخش تقسیم می کند: بازتاب عمل، کفاره گناهان و یا زمینه تکامل شخصیت. از سوی دیگر در آیین بودا رنج که خصیصه تمام هستی از جمله انسان است با نگاهی بدبینانه به رویدادهای ناخوشایند در زندگی انسان، هدفی برای آن ها بیان نمی کند و لزوما باید پس از انجام دستورات هشتگانه از رنج رهایی یافت این نوشتار پس از طرح مساله و مفهوم شناسی، به راهکار رهایی از رنج از نظر اسلام و بودا و تحلیل آن پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگر، آیین بودا رنج را خصیصۀ همۀ هستی از جمله انسان معرفی میکند و با نگاهی بدبینانه به رویدادهای ناخوشایند در زندگی انسان، هدفی برای آنها بیان نمیکند و لزوما باید پس از انجام دستورات هشتگانه از رنج رهایی یافت.
از سوی دیگر، یکی از آموزههای مهم در آیین بودا رنجآلود بودن هستی از جمله انسان است و بر اساس آن مهمترین ویژگی زندگی انسان را رنج در زندگی او میداند و برای رهایی از این مسئله راههای هشتگانهای را مطرح میکند، از جمله شناخت درست، اندیشۀ درست، رفتار درست و...
اما نباید از این حقیقت غافل شد که وضعیت مطلوب دربارۀ رهایی از رنج لزوما به معنای رسیدن به خواستۀ خویش در مشکلات نیست، بلکه وضعیت مطلوب، وضعیتی است که مورد رضای خداوند است، هرچند با خواستۀ انسان متفاوت باشد.
د) جایگاه ابدی از دیگر اشتراکات میان دو دیدگاه این است که هر دو قائل به جایگاهی ابدی برای انسان هستند که در آنجا درد و رنج وجود ندارد و در اسلام «نفس مطمئنه» نامیده میشود و در آیین بودا با عنوان «نیروانه» از آن یاد میشود.
اسلام با پذیرش رنج و مصیبت در زندگی انسان، برای تحمل آن راهکارهایی بیان مینماید و پشتوانۀ این راهکارها نیز از نگرش عمیق به خدا، انسان و جهان (جهانبینی) سرچشمه میگیرد.