چکیده:
وجوه شباهتها و تفاوتهای موجود بین شخصیتهای اساطیری و تاریخی و بیان آن میتواند تاثیر و تاثر ممتد اسطوره و تاریخ در طول زمان و نتیجه این تاثیرات را نشان دهد. کیومرث همواره در اساطیر ایران به عنوان نخستین انسان که در ظاهر نیز تفاوت چشمگیری با انسان امروزی دارد، مطرح میشود؛ اما در شاهنامه، فردوسی هرگز او را نخستین انسان نمیشمارد. به نظر میرسد این امر متاثر از جهان بینی و نگاه اسلامی فردوسی در مورد آفرینش نخستین انسان در قرآن باشد؛ به همین جهت او را به عنوان اولین پادشاه، و نه نخستین انسان، مطرح میسازد. در این پژوهش کوشش شده تمام شباهتها و تفاوتهای این دو شخصیت در شاهنامه و قرآن بیان شود.
انتخاب کوهستان برای اولین محل زندگی، کشته شدن فرزندان، دشمنی اهریمن با آنان، داشتن عنوان نخستین و یکی دانستن این دو شخصیت در برخی از کتابهای تاریخی در این مبحث بررسی میشود.
Expression of similarities and dissimilarities between historical and mythical characters can show the continuous bilateral impressions and effects of History and Myth and their results. Gayumarth, being absolutely different in appearance with modern man, has always been considered as the first Man in Persian Mythology. However, in Shahname, Ferdowsi never considers him as the first Man. It is somehow because of Ferdowsi’s Quranic and Islamic view point about the creation of the first Man that he calls Gayumarth the first King. In the present paper, the aim is to try to express all similarities and dissimilarities which exist between these two characters in Quran and Shahname. Subjects such as choosing mountain as the first place of life, being killed by their children, having the title of First, and being introduced as a single character in some historical books are being analyzed in this present essay.
خلاصه ماشینی:
بررسي و مقايسه داستان کيومرث در شاهنامه و آدم در قرآن 1 صغري سلماني نژاد مهرآبادي دانش آموخته دکتري دانشگاه تربيت مدرس عبدالرضاسيف دانشيار دانشگاه تهران (از ص ١٩ تا ٣٣) تاريخ دريافت مقاله : ٩٠/١١/٥ تاريخ پذيرش قطعي: ١٠/٣٠ /٩١ چکيده وجوه شباهت ها و تفاوت هاي موجود بين شخصيت هاي اساطيري و تاريخي و بيان آن ميتواند تاثير و تاثر ممتد اسطوره و تاريخ در طول زمان و نتيجه اين تاثيرات را نشان دهد.
در ادامه براي روشن تر شدن تفاوت ها و شباهت هاي موجود بين نگرش فردوسي در مورد کيومرث به عنوان نخستين پادشاه ، با آدم به عنوان نخستين انسان و خليفه الهي در قرآن به بيان هر دو داستان و تطبيق آن ها ميپردازيم .
در مورد علت اختلاف فرزندان آدم در بيشتر روايات ، همين مسألۀ ازدواج مطرح شده است ؛ اما برخي از علما ازدواج خواهر و برادر را حرام دانسته و در حل اين مشکل ميگويند فقط در همان آغاز عالم آفرينش جهت بقاي نسل ، چاره اي جز اين نبوده و خداوند در همان زمان استثنائا اجازة موقت داده است و بعدها براي هميشه ١.
کيومرث در شاهنامه سخنگوي اين داستان ، دهقاني است که در مورد اولين پادشاه برروي زمين سخن ميگويد و معرفي ميکند آن کسي را که تاج را کشف نمود و بر سر نهاد.
سالي بدين ترتيب سپري شد تا اين که فرشتۀ الهي با نام سروش به نزد کيومرث آمده و پيغام الهي را براي او آورد و از او خواست که به زندگي عادي خود باز گردد و به جاي اندوه و سوگواري براي مبارزه با آن اهريمن آماده شود و زمين را از وجود شوم و نامبارک آن ديو خالي گرداند.