چکیده:
رمان نوع ادبی سرآمدی است که پس از انقلاب صنعتی در جوامع غربی به وجود آمد و با توجه به تغییر شکل زندگی انسان و برجسته شدن نقش او در جامعة تحول یافتة غرب، به تدریج به عرصة ادبیات راه یافت و خود را به عنوان نوع بلامنازع ادبی در عصر حاضر مطرح ساخت .اما ادبیات ایران وعرب علی رغم بهره مندی از پشتوانة عظیم و میراث ارزشمند و سترگ، تا زمانی که با تمدن غرب آشنا نشد، به وجود و اهمیت رمان واقف نگردید. در این مقاله سعی برآن است با بررسی عواملی که بر آشنایی ایرانیان و اعراب با تمدن غرب اثرگذار بوده،چگونگی پیدایش و شکل گیری رمان در این دو منطقه مورد مقایسه قرار گیرد. نتیجه حاکی از پیش گامی وتوفیق نسبی اعراب در این زمینه است .
خلاصه ماشینی:
"نقد تطبیقی مبانی پیدایش رمان در ایران و کشورهای عربی * (علمی - پژوهشی ) حمید رضا رضایی امیدی دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی دانشگاه پیام نور دکتر عبدالحسین فرزاد دانشیـــار پژوهشگـــاه علوم انسانــی دکتر مرتضی حاجی مزدرانی استادیـــار دانشگـــاه پیام نـــــور دکتر حسین یزدانـــــی استادیـــار دانشگـــاه پیام نــــور چکیده رمان نوع ادبی سرآمدی است که پس از انقلاب صنعتی در جوامع غربی به وجود آمد و با توجه به تغییر شکل زندگی انسان و برجسته شدن نقش او در جامعة تحول یافتة غرب، به تدریج به عرصة ادبیات راه یافت و خود را به عنوان نوع بلامنازع ادبی در عصر حاضر مطرح ساخت .
در ایران هم زمان با نخستین آشنایی ایرانیان با تمدن غرب در زمان عباس میرزا وترجمة آثاری مانند تاریخ پطرکبیر اثر ولتر و بعد کتاب انحطاط و سقوط امپراطوری روم اثر ادوارد گیبون ، ترجمة متون به زبان فارسی آغاز شده بود؛ اما نقش ترجمه به عنوان نهضتی فراگیر که راه ورود رمان را به ایران هموار کرد، پس از تأسیس دارالفنون و آشنایی دانش پژوهان ایرانی با شیوههای نوین علمی و ادبی ، به طرز ویژهای برجسته شد و با تأسیس دارالترجمه توسط امیرکبیر، ترجمه به یکی از مهم ترین عوامل روی آوردن نویسندگان ایرانی به ادبیات داستانی غرب مبدل شد.
به این ترتیب ، میان ترجمة اولین آثار داستانی آفرینش ادبی رمان در ادبیات داستانی ایران حدودا بیست سال فاصلة زمانی وجود دارد و این مسئله ، در مقایسه با مصر که در آن مترجمانی مانند سلیم البستانی هم زمان با ترجمه به نوشتن داستان مبادرت می ورزید، در خور توجه است ."