چکیده:
رویارویی غرب جدید با جهان اسلام در دوره معاصر، عالمان دینی را بر آن داشت تا در برابر حوادث و رخدادهای متفاوت ناشی از آن در ساحتهای گوناگون سیاسی، اجتماعی دارالاسلام، اعم از تهاجم فرهنگی، علمی، نظامی و... واکنش مناسب نشان دهند تا مانع آسیبهای جدی به کیان نظام اسلامی در برابر موج حملات کفار و بیگانگان شوند. مرحوم سیدمحمدکاظم طباطبایییزدی، یکی از عالمان دینی بود که در زمان خویش در این راستا تلاشهای همهجانبهای، به منظور حفظ سرزمین اسلامی از خود نشان داد. این نوشتار، با رویکرد تحلیلی و مطالعه اسنادی، ضمن تبیین آراء فقهی فقهای شیعه، بهویژه صاحب عروه درباره وجوب حفظ دارالاسلام، به مهمترین رفتارهای سیاسی ایشان، که عمدتا تحت تأثیر این دیدگاه فقهی است، اشاره میکند.
خلاصه ماشینی:
"این نوشتار، بهدنبال پاسخ به این سؤال است که دیدگاه صاحب عروه دربارة مسئله حفظ دارالاسلام چیست؟ و رفتار سیاسی ایشان در قبال مسائل دارالاسلام چه بوده است؟ در پاسخ به این پرسش، تلاش خواهد شد با استفاده از روش فقهی دیدگاه سیدمحمدکاظم یزدی دربارة قاعده «وجوب حفظ دارالاسلام» تبیین شود و رفتار سیاسی ایشان، در برابر حمله متفقین به دارالاسلام، یعنی بخشهایی از قلمرو عثمانی و ایران نیز بررسی گردد.
مرحوم ابوصلاح حلبی نیز در این باره میفرماید: اگر خوفی از طرف کفار و محاربین بر برخی از شهرهای دارالاسلام وجود داشته باشد، بر اهل هر شهری واجب است که با گروه مجاور دارالکفر و دارالحرب، جهت اخراج آنها از دارالاسلام جهاد نماید، و بر اهالی همسایگان واجب است که به نزدیکترین مرزهای محل اقامت خود کوچ کنند تا اینکه در هر یک از سرحدات، به مقدار کافی در برابر دشمن نیرو فراهم آید و پس از آن، وجوب کوچ کردن از دیگران ساقط میشود (حلبی، بیتا، ج1، ص232).
نامهنگاری به دربار و سلاطین عثمانی و ایران و نیز والیان عراق، سخنرانی و تنویر افکار عمومی، توصیه به عشایر شیعه جهت کمک به دولت عثمانی، ایجاد همدلی و وحدت در امور مسلمین و صدور فتاوی در موارد لزوم، از جمله مواردی بود که مرحوم صاحب عروه برای اعتلای کلمه توحید و دفاع از قلمرو دارالاسلام تلاش کردند."