چکیده:
در بعد آیینی ادیان مختلف از جمله دین هندویی، شعائر مربوط به مرگ از جایگاه برجسته ای برخوردار است. اهتمام مجدانه به این آیین ها بازتاب دهنده جایگاه مرگ و وضعیت روان درگذشته در این دین است. از این رو پژوهش حاضر به نحوه ی برگزاری آیین های مرگ و پس از مرگ و نیز مراحل مختلف آن پرداخته است و در بر دارنده ی موضوعاتی از قبیل آداب احتضار، تشییع، مرده سوزی و مراحل آن در آیین هندویی است.همچنین در صدد است که از رهگذر شناساندن این مراسم گام کوچکی در راه ایجاد شناخت نسبت به نگرش این آیین به مفهوم مرگ و برگزاری مراسمی که در سرنوشت روان پس از مرگ تأثیر بسزایی دارند، بردارد. ضرورت انجام تحقیق آن است که مطالعه آئین های جوامع مختلف به ویژه جامعه ی هندویی با قرابت های فرهنگی و جغرافیایی بسیار با ما، می تواند در تعامل بهتر مردم هند و ایران موثر باشد و به همدلی بیشتر بینجامد. حاصل این نوشتار آن است که در می یابیم که پیروان آیین مذکور، که برای جهان پس از مرگ و نیز سرنوشت انسان در آن جهان اهمیت زیادی قائلند و وضعیت روان فرد درگذشته را منوط به برگزاری آیین های مرگ می دانند، اجرای دقیق این آیین ها را وجهه همت خود قرار می دهند. این نوشتار باروش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای شیوه ی کتابخانه ای انجام گرفته است.
خلاصه ماشینی:
براين اساس اين نوشتار در پي پاسخ به اين پرسش است که مراسم کفن ودفن يا به تعبير ديگر شعائر مربوط به مرگ کدامندوچه تاثيري در سرنوشت فرد درگذشته و نيز بازماندگان او دارد.
ويلکينز (١٩٧٦) درکتاب خود (هندوئيسم مدرن و رابطه مذهب و زندگي هندي ها در شمال هندوستان )ضمن پرداختن به مراسم تدفين بر اين موضوع تاکيد ميکند که برگزاري دقيق آيين هاي مربوط به کفن و دفن به ويژه مرده سوزي از چنان جايگاهي در سرنوشت فرد درگذشته برخوردار است که صرف نظر از نسبت اطرافيان خود، برگزاري شعائر در سرنوشت فرد متوفي تاثيرشايان دارد.
(٥٢,Stephen,Art. cit) اگر اطرافيان ، فرد در آستانه مرگ را بر روي زمين قرار ندهند، روح وي در عالم ديگر دچار عذاب خواهد شد ولذا بازماندگان را مورد آزار قرار مي دهد وبازماندگان در صورت ارتکاب چنين گناهي تنها از طريق تقديم قرباني هاي بزرگ مي توانند از پادافره اين گناه بزرگ رها شوند.
) امروزه برخي از آداب مربوط به مرده سوزي با تفاوت هايي برگزار مي شود که اجمالا از اين قرار است پس از قرار دادن جسد بر روي هيمه ، مجري مراسم سه بار برخلاف حرکت ساعت ، گرد جسد مي گرددو خويشاوندان نزديک نيز در پي او اين عمل را انجام مي دهند.
حتي اگر جسد فرد متوفي مفقود شده باشد، مراسم ترحيم و يادبود بايد از سوي بازماندگان براي او انجام شود.
The Hindus Encyclopedia Of Hinduism, Ed. Subdh Kapoor,Cosmo Publication, New Delhi, Vol. 2, 2000.
Encyclopedia Of Hinduism, Fobase Publishing ,New York,Vol. 2, 1961.