چکیده:
الساندرو بائوزانی (Alessandro Bausani)، از مستشرقان بزرگ اروپا و بزرگترین اسلامشناس ایتالیا، از جمله محققانی است که دستی در استشراق دارند. این محقق شهیر، علاوه بر آثار متعدد دربارۀ ایران و اسلام، ترجمه و تفسیر مختصری از قرآن به زبان ایتالیایی انجام داده است که از معروفترین ترجمههای اروپایی قرآن، و از منابع بهنام خاورشناسان مغربزمین بهشمار میرود. حواشی و تفسیر بائوزانی بر قرآن، به سبب دقت و اختصار و بیان موجزی که در ذکر دیدگاههای گوناگون مفسران و دقایق آیات قرآن بهکار برده در میان آثار خاورشناسان و اسلامپژوهان بیمانند است. در این مقاله، سعی شده این ترجمه و تفسیر با بررسی شواهدی از آن کتاب ارزیابی و آرای مترجم آن نقد و بررسی شود. در این زمینه، گاه مباحث فقهاللغوی نیز با توجه به اساس رومانس ترجمۀ بائوزانی بهدقت بررسی میشود تا فضایی که در ذهن خوانندۀ غربی از خواندن تحقیق بائوزانی ایجاد میشود ملموستر باشد.
خلاصه ماشینی:
این محقق شهیر، علاوه بر آثار متعدد دربارٔە ایران و اسلام ، ترجمه و تفسیر مختصری از قرآن به زبان ایتالیایی انجام داده است که از معروف ترین ترجمه های اروپایی قرآن ، و از منابع به نام خاورشناسان مغرب زمین به شمار می رود.
تا چندی پیش ، نخستین ترجمۀ قرآن به زبان های نـو لاتینـی اروپـایی ترجمـۀ آنـدرئا اریوابنه (Andrea Arrivabene)، اهل فلورانس ، به شمار می آمـد کـه در ١٥٤٣ در ونیـز بـه طبع رسیده بود؛ تا این کـه در دهـۀ اخیـر، یکـی از بزرگـان فقـه اللغـۀ رومـانس ، لوچیـانو فورمیزانــو (Luciano Formisano)، اســتاد دانشــگاه بولونیــای ایتالیــا، موفــق بــه کشــف قدیمی ترین نسخۀ ترجمۀ قرآن به زبان ایتالیایی شد کـه بـر تمـام ترجمـه هـای اروپـایی ، صرف نظر از آن چه به لاتین انجام گرفته است ، تقدم دارد.
بائوزانی در این راه کوشیده راهی بینابین برگزیند، یعنی در معادل های ایتالیایی که در برابـر لغات عربی نهاده ـ در موارد چالش برانگیز یـا در مـواردی کـه دور از فضـای ذهنـی و ادراک خواننده به زبان نو لاتینی به نظر می رسد ـ بر طریق اعتدال گام برداشته ، و نیز گاه چیزهـایی بر آن افزوده که برای توضیح بیش تر، بعضا بدون درج در کمانک در متن آورده شده است .
مبحثی دیگر دربارٔە تفسیر بائوزانی که در ترجمۀ او نیز نمود دارد یکی تفسیر بـه رأی و قائل شدن به آرای غریب یا ضعیف یا مواردی است که در میان مفسران شرقی نظر اهل فن 6 را به خود جلب نکرده یا از قابلیت ذی سطوح بودن و چندلایگی (بطون ) قرآن می کاهد.