چکیده:
این مقاله عهدهدار بررسی مسئله امامت زنان در نماز جماعت است. با وجود کثرت جمعیت زنان در جامعه و حضور جدی آنها در مراکز گوناگون آموزشی، پژوهشی و فرهنگی، پژوهشگران کمتر به این مسئله پرداختهاند و گاه فقط در حد یک استفتا و پاسخ به آن بسنده شده است. در این نوشتار با استفاده از منابع فقهی به تبیین اهمیت مسئله و آثار آن، همچنین دیدگاه مذاهب اسلامی و دلایل آنها میپردازیم تا روشن شود که آیا بانوان میتوانند به طور مستقل نماز جماعت برگزار کنند یا خیر؟ در این نوشتار دیدگاه علمای مذاهب اسلامی، که در آن اختلاف است، بررسی میشود. در انتها این نظر تایید میشود که اقتدای زن به زن، در صورت داشتن شرایط، جایز، بلکه افضل از فرادا خواندن نماز است.
This article aims at surveying the problem of woman, s imamate in congregational prayer. Despite the large population of women in the society and their serious presence in various educational, cultural and research centers, this problem has been less dealt by the researchers, being downgraded to a question and answer sometimes. In this writing, using juristic sources, I am going to clarify the importance of this problem and its effects as well as the viewpoins of Islamic denominations and their reasons so as to make it clear that whether women are allowed to hold congregational prayer independently. In this writing the conflicting views of scholars of Islamic denominations are surveyed. At the end, this view is confirmed that a woman,s imitation of another woman, having the required qualifications, is allowed and even preferable to pray singly.
خلاصه ماشینی:
شرایط از دیدگاه مذاهب فقهی اهل سنت /H2 احمد حنبل شرایطی را برای امام جماعت ذکر کرده که عبارت است از: اسلام، فاسق نبودن، (البته احمد بن حنبل در اصول السنه میگوید: خواندن نماز خلف فاسق جایز است و اعاده ندارد) عقل، بلوغ، کسی که قرائت او صحیح نیست نمیتواند امام جماعت باشد، امامت زن برای مردان و خنثا صحیح نیست، باید از حدث و خبث پاک باشد، سلامت از عذر نظیر: کنترل نداشتن ادرار و مانند آن، عاجز نبودن از قیام در رکوع (حلبی، بیتا: 1/254).
روایاتی که به صورت مطلق دلالت بر جواز اقتدا در نمازهای مستحب و واجب دارد: - شیخ طوسی در تهذیب از سماعة بن مهران روایت میکند که از امام صادق (ع) درباره امامت زنها پرسیدم، فرمود: اشکالی ندارد (طوسی، بیتا: 3/31).
2. دسته سوم روایاتی که دلالت بر تفصیل میکند: در برخی روایات بین واجب و مستحب و در برخی بین نماز میت و غیرمیت تفصیل داده شده است: - شیخ صدوق در تفصیل بین نماز میت و غیرمیت به سند خود از زراره از امام باقر (ع) روایت میکند که عرض کردم زن میتواند امام زنها باشد؟ فرمود: جایز نیست مگر بر میت، البته در صورتی که فردی نباشد که از او سزاوارتر در نماز خواندن باشد، در این صورت امام همراه زنها در وسط صف میایستد (همان: 406).
5. میرزای قمی پس از بیان دیدگاهها و روایات مختلف مینویسد: نظر قوی این است که امامت زن برای زن در نمازهای واجب جایز است، اگرچه احتیاط در ترک آن میباشد، به ویژه در صورتی که امام جماعت مرد وجود داشته باشد (قمی، 1418: 3/119).