چکیده:
گفتمان اسلام سیاسی، آموزه های اسلام را در همه سویه های زندگی انسان راهگشا دانسته و می کوشد بر مبنای ساختار و نظام معنایی خـویش به مسائل و موضوعات معنا و با تکیه بر تفکر توحیدی خویش ، به دال هـا ثبات معنا بخشد. در این مقاله ضمن تبیین دیدگاه قانون اساسی در بـاب مفهوم حقوق بشر، نشان خواهد داد که در گفتمان اسلام سیاسی، حقـوق بشر بر محور دال مرکزی (کرامت انسانی) شکل گرفته و سایر نشانه هـا و دال ها (حقوق سیاسی، اقتصادی -اجتماعی، فرهنگی و مدنی) پیرامـون آن درک و دریافت می شوند؛ به عبارت دیگـر هرچنـد مفهـوم حقـوق بشـر مفهومی مدرن است و همچون دیگر مفاهیم مدرن وارد ادبیـات اسـلامی گردیده است اما مباحث مطرح شده پیرامون آن ، گفتمان مفهومی خاصـی را شکل داده است که از آن به گفتمان حقوق بشر اسلامی می توان تعبیـر کرد. در گفتمان حقوق بشر اسلامی، کرامت انسانی دال برتر و مرکزی و در کانون توجه است ؛ و کلیه حقوق و امتیازات بشری به عنوان دال هـای شناور برگرد همین مفهوم درک و دریافت می شوند.
خلاصه ماشینی:
صورت بندی گفتمانی حقوق بشر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران سید جواد صالحی * مجتبی دهقان ** چکیده گفتمان اسلام سیاسی، آموزه های اسلام را در همه سویه های زندگی انسان راهگشا دانسته و می کوشد بر مبنای ساختار و نظام معنایی خـویش به مسائل و موضوعات معنا و با تکیه بر تفکر توحیدی خویش ، به دال هـا ثبات معنا بخشد.
در این مقاله ضمن تبیین دیدگاه قانون اساسی در بـاب مفهوم حقوق بشر، نشان خواهد داد که در گفتمان اسلام سیاسی، حقـوق بشر بر محور دال مرکزی (کرامت انسانی) شکل گرفته و سایر نشانه هـا و دال ها (حقوق سیاسی، اقتصادی -اجتماعی، فرهنگی و مدنی) پیرامـون آن درک و دریافت می شوند؛ به عبارت دیگـر هرچنـد مفهـوم حقـوق بشـر مفهومی مدرن است و همچون دیگر مفاهیم مدرن وارد ادبیـات اسـلامی گردیده است اما مباحث مطرح شده پیرامون آن ، گفتمان مفهومی خاصـی را شکل داده است که از آن به گفتمان حقوق بشر اسلامی می توان تعبیـر کرد.
در ایـن راسـتا اسـلام سیاسی مفاهیم و مسائل جدید مطروحه را بر محوریت دال مرکزی اسلام معنا می بخشد و به بازنمایی این امور از دریچه اسلام می پردازد، به گونه ای کـه سـعی مـی نمایـد ایـن مفاهیم را با توجه به دایره مفهومی و گفتمانی خویش توجیه و تفسیر نموده و خروجـی نوی را شکل دهد، رویکردی سیاسی به آموزه های اسلامی است که خود را در تعـارض با گفتمان غرب مطرح نمود.