چکیده:
معنویت گرایی ، تمنای فطری انسانهاست اما معنویت های نوظهور پاسخی مسخ شده به این تمنا می دهند. در دنیای امروز متاسفانه بسیاری از افراد مخصوصا قشر جوان جامعه به صورت ناخودآگاه و یا تحت تاثیر برخی از رفتارها و تبلیغات از علائم ، نشانه ها یا رفتارهایی بهره می برند و یا شیوه زندگی خود را به سمت هایی سوق می دهند که متعلق به عرفانهای نوظهور و انحرافی است . این فرقه ها آسیب های جبرانناپذیری وارد می کنند. از این رو مطالعه ی نقادانه و بررسی علل گرایش به آنها به خصوص آنها که در ایران فعال هستند ضروری است . هدف این پژوهش ، بررسی علل گرایش به عرفانهای نوظهور و بررسی مهم ترین دلایل و بسترهای اصلی گرایش به این فرقه ها در کشور ایران است . برای انجام این تحقیق پس از مصاحبه با خبرگان، پرسشنامه ای تنظیم و بین ٤٠ نفر از خبرگان توزیع شد. تعداد ٣٦ پرسش نامه جمع آوری و با استفاده از نرمافزار spss تجزیه و تحلیل آماری شد. ضریب آلفای کرونباخ ٠/٩١ محاسبه و پایایی آن تایید شد. پاسخ دهندگان مهمترین علت گرایش به عرفانهای نوظهور در ایران را بسترهای فرهنگی دانسته و ریشه های اعتقادی، سیاسی ، بسترهای فردی و علل اجتماعی را به ترتیب در اولویت های بعدی قرار دادهاند و تاثیر «عوامل اقتصادی» را رد کردند. آنچه مهم است این است که باید با نگاهی عمیق تر به این علل و عوامل ؛ به فکر چارهای برای مقابله با گسترش این عرفانها و روشن ساختن اذهان عموم باشیم تا سطحی نگری نسبت به این موضوع باعث تباهی نسل نگردد.
خلاصه ماشینی:
این حقیقتی است که الان شبه عرفانها در جامعه در میان جوانان وجود دارد و روز به روز رو به افزایش است ، به خاطر اینکه مطالبات جوانان افزایش پیدا کرده و ارتباط آنها با جهان غرب باعث شده که انتظاراتشان از محیط بالاتر برود و در عین حال اگر احساس کنند امکانات لازم برای پاسخگویی را ندارند، به امور ماورایی که بخشی می تواند اصل باشد و برخی غیر اصل ، روی بیاورند.
(درگاهی فر، ١٣٩٠) آنچه به طور کلی می توان در خصوص شاخص ها و ویژگی های عرفان های نوظهور بیان کرد، شامل موارد ذیل می باشد که باعث جذب اقشار مختلف جامعه به این فرقه ها می گردد و جذابیت لازم را برای طرف داران خود تا حدودی مهیا می سازد: ١.
بر اساس مطالعات انجام شده و مصاحبه هایی که محقق با خبرگان و اندیشمندان فعال در این زمینه انجام داده است ؛ علل عمده گرایش به این نوع عرفان ها به شرح ذیل بیان شده است : ١-٦-١) ریشه های اعتقادی: الف ) آنچه در ظواهر زندگی مادی وجود دارد نمی تواند فلسفه آفرینش انسانی باشد که خداوند باری تعالی او را «احسن الخالقین » نامیده است .
487 با توجه به جدول شماره (٤)آزمون t و مقایسه سطح معنی داری بدست آمده با (٠٠٥»sig)، با اطمینان ٩٥ درصد، می توان گفت از نظر جامعه آماری ریشه های اعتقادی ، بسترهای فرهنگی ، ریشه های سیاسی ، بسترهای فردی و عوامل اجتماعی در گرایش افراد به عرفان های نوظهور موثر است ؛ به عبارت دیگر فرضیه های اول تا پنجم مورد تأیید قرار می گیرد.