چکیده:
بخش قابل توجهی از جریان حدیثی شیعیان کوفه را در دوره امام باقر(ع) گروهی تشکیل میدادند که بین افضل بودن امام علی(ع) و مشروعیت خلافت شیخین جمع میکردند. این گروه پیشزیدی با امامیه نیز ارتباط داشتند و با ورود زیدبنعلی به کوفه از وی حمایت کردند. پس از قیام زید(رض)، طرفداران وی رویه فکری او را توسعه دادند و به ترویج آن مبادرت ورزیدند. مناسبات این گروه با شیعیان طرفدار نص موضوعی است که این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و در محدوده عصر صادقین(ع) به آن پرداخته است. نتایج حاکی از آنست که اشتراکات فکری سبب همگرایی این دوگروه و گسترش آموزههای عمومی شیعه بوده است؛ اما با رشد زیدیه و دستیابی آنان به مبانی نسبتا مستقل، دایره اختلافات زیدیان با امامیمذهبان وسیعتر شده و هر دو فرقه برای حفظ هواداران خود و جذب شیعیان دیگر، اقداماتی در برابر یکدیگر صورت دادهاند.
خلاصه ماشینی:
نتایج حاکی از آنست که اشتراکات فکری سبب همگرایی این دوگروه و گسترش آموزه های عمومی شیعه بوده است ؛ اما با رشد زیدیه و دستیابی آنان به مبانی نسبتا مستقل ، دایره اختلافات زیدیان با امامیمذهبان وسیع تر شده و هر دو فرقه برای حفظ هواداران خود و جذب شیعیان دیگر، اقداماتی در برابر یکدیگر صورت داده اند.
٧٨ هم چنین اشتراکات این دو گروه سبب شد تا برخی از امامیه به صادقین (ع ) مراجعه و درخواست کنند که آنان رهبری زیدیه را برعهده گیرند؛ چنان که یکی از پیروان امام صادق (ع ) نزد آن حضرت آمده ، میگوید: زیدیه در بین مردم مشهور شده اند و این درحالی است که نزد آنان هیچ شخصی، در میان امت محمد(ص ) محبوب تر از شما نیست ؛ چرا زیدیان را به سوی خویش فرا نمیخوانید؟ امام (ع ) در پاسخ ، اندیشه و عملکرد زیدیه را انحرافی خوانده ، فرمودند: اگر این طایفه سبک مغز بخواهند ما را از علم و دانش مان باز دارند و به سوی وادینادانی خویش بکشند، هیچ خوش آمدی برای ما و آنان نخواهد داشت .
٨١ این همگرایی نقش مهمی در اشاعه فرهنگ تشیع ایفا کرده است ؛ به ویژه ترویج آموزه های مشترک دو گروه از سوی زیدیه ، سبب شده تا احادیث بسیاری از صادقین (ع ) باقی بماند؛ برای نمونه بسیاری از روایات درباره سیره و مناقب امام علی(ع )،٨٢ قیام امام حسین (ع ) و مهدویت توسط راویان زیدی نقل شده است .