چکیده:
امثال مولد بنا به تعریف ، سخنان حکیمانه ای هستند که هویت غیرعربـی و نامشخـصی دارند و در دورة عباسی اول به ادب عربی نفوذ کردهاند. از آنجا که ادب عباسی آمیخته - ای از فرهنگ های مختلف چون ایرانی ، یونانی و... است و فرهنـگ ایرانـی عنـصر غالـب آن است ، سرچشمه های مضامین بسیاری از آنها را در فرهنـگ ایـران باسـتان و برخـی را در فرهنگ یونان می توان یافت . ولی رد پای بخش دیگـری از ایـن امثـال، در ادب عربـی دیده می شود و همین موجب می گردد در هویت غیرعربی و مولـد بـودن برخـی از آنهـا دچار تردید شویم .
در این تحقیق با جست وجوی ریشه های امثال مولد در فرهنگ های ایرانـی و یونـانی و نیز اشعار جاهلی ، قرآن کریم و سخنان علی (ع) نشان می دهیم که بخش عمدة این امثـال، ایرانی و برخی دیگر یونانی است ، ولی برخی از آنهـا تعلـق بـه فرهنـگ اسـلامی و ادب عربی دارد و میدانی در معرفی و تشخیص آنها به عنوان مثل مولد دچار خطا شده است
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق با جست وجوی ریشه های امثال مولد در فرهنگ های ایرانـی و یونـانی و نیز اشعار جاهلی ، قرآن کریم و سخنان علی (ع) نشان می دهیم که بخش عمدة این امثـال، ایرانی و برخی دیگر یونانی است ، ولی برخی از آنهـا تعلـق بـه فرهنـگ اسـلامی و ادب عربی دارد و میدانی در معرفی و تشخیص آنها به عنوان مثل مولد دچار خطا شده است .
دربارة اهتمام ایرانیان به پند و اندرز که از آیـین هـای دینـی آنهـا محـسوب مـی شـده است سخن بسیار گفته شده است ؛ از جمله دست کـم بـیش از یـکصـد مـضمون از ایـن پندها، در نظم عربـی ، بـه تـصریح شـاعر و یـا صـاحب نظـران عـرب تـأثیر گذاشـته اسـت (سبزیانپور، ١٣٨٩ الف : ٦٩تـا ٩٦).
. (312/1 ٢- ١-٢- امثال مولد و حکمت های یونان در منابع عربی سخنان حکمت آمیزی دیده می شـود کـه منـسوب بـه حکیمـان یونـانی است .
پنج مورد از این سخنان عین امثال مولد و یا بسیار شبیه به آنها است ؛ از جمله : ٢-١-٢-١- مضامین کاملا مشابه کار بسیار و شهرت از آداب اومیرس است کـه : «من أکثر من شی ء عرف به »: کـسی کـه کـاری را بـسیار انجام دهد، با آن کار شناخته می شود (ابن فاتک، ١٩٨٠: ٣١).
٢- ٢- امثال مولد و حکمت های ایران در این بخش به ٢٢ مثل مولد اشاره کردهایم که از سخنان ایرانیان محسوب می گردند و یا مضمون آنها ایرانی است .