چکیده:
علی بن جعفر فرزند امام صادق علیه السلام در میان علویان و سادات از منزلت والایی برخوردار است. وی در قلمرو حدیث مورد وثوق است و روایات متعددی از برادر خود، امام کاظم علیه السلام نقل کرده که در کتابی به نام مسائل علی بن جعفر آمده است. ایشان با وجود مقام علمی و معنوی و اقتدار اجتماعی، به دلیل آن که مقام امامت به نواده برادرش، امام جواد علیه السلام تفویض گردیده بود، در برابر امام نهم به شدت تعظیم میکرد و در تکریم و تجلیل مقام آن حضرت اهتمام میورزید. علی بن جعفر برای مبارزه با ستمگران در قیام ابوالسرایا و جنبش برادر خود، محمد دیباج شرکت داشت. نسل او از طریق چهار فرزندش و نیز احفاد آنان در جهان اسلام پراکندهاند. این امامزاده به دلیل سکونت و نشو و نما در دهکده عریض از توابع مدینه به عریضی موسوم است. زمان رحلتش را بین 210 تا 240 هجری نوشتهاند و در مورد محل دفنش بین مورخان و نسبشناسان اختلاف وجود دارد و محل مرقدش را در عریض مدینه، قم و سمنان ذکر کردهاند.
خلاصه ماشینی:
[7] در مقابل این مدارک و مستندات، مآخذی دیگر تصریح نمودهاند علی بن جعفر هنگام شهادت پدر حداقل دوران پس از بلوغ را میگذرانیده است، در روایتی از فیض فرزند مختار آمده است روزی در محضر امام صادق علیه السلام از امام پس از ایشان سخن به میان آمد، حضرت از جای خویش برخاست و پردهای را که آنجا آویخته بود، کنار زد و بعد از لحظاتی مرا فراخواند و فرمود: ای فیض، داخل شو، در این هنگام حضرت موسی بن جعفر در حالی که پنج ساله بود و تازیانهای در دست داشت، وارد گردید.
[5] امامزاده کهنسال حامی امامی خردسال علی بن جعفر این افتخار را به دستآورد تا زمان امامت حضرت جواد علیه السلام را درک کند و در مقابل آن حضرت سر تسلیم فرودآورد، اوج امامشناسی و بصیرت او هنگام سالخوردگی اوست، موقعی که خود عالمی فرزانه و بزرگ علویان به شمار میرود و در جامعه اسلامی از منزلتی عظیم برخوردار است و در میان مردم نفوذی فوقالعاده دارد و در مقابل نواده برادرش حضرت امام محمدتقی علیه السلام، در حالی که سنین خردسالی را سپری میکند و هشت ساله است از خویشتن فروتنی و نهایت خضوع و احترام را بروز میدهد و او را امام خویش معرفی میکند و به گونهای آن نوجوان را تکریم مینماید که برای عدهای از اطرافیانش، قدری شگفتانگیز میباشد و آنان بر این رفتارش خرده میگیرند اما علی بن جعفر با استواری خاصی که از اعتقاد و ایمانش برمیخیزد بر درستی رفتار خود اصرار میورزد.