چکیده:
هدف این پژوهش ، بررسی میزان رعایت اصول قصدشده در ارزشیابی از برنامۀ درسی درس تفکر و پژوهش پایۀ ششم ابتدایی بوده اســت . نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی و پیمایشی (ترکیبی از مشــاهده ، پرسش نامه و مصاحبه ) و جامعۀ آماری بخش پرســش نامه ای آن مدرسان ، کارشناسان و معلمان اســتان های اصفهان و چهارمحال و بختیاری بوده اند. با توجه به کم بودن تعداد متخصصان (٤٠ نفر)، تمامی آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند و از معلمان و کارشناسان به روش تصادفی طبقه ای نمونه گیری شد (٢٨٦ نفر). در بخش مشاهده ای ، ٩٥ کلاس مورد مشاهده قرار گرفت و با ١٨٠ کارشناس ، مدرس و معلم نیز مصاحبۀ هدفمند صورت به عمل آمد. داده ها از طریق پرسش نامه ، مصاحبه و مشاهده گردآوری شد. برای تعیین روایی ، از روایی محتوا و روایی سازه استفاده گردید. پایایی پرسش نامه ها به روش آلفای کرونباخ ، پایایی مشاهده ها از روش پایایی مشاهده گر مربوط به ملاک و برای پایایی مصاحبه ها به روش پیاده سازی عینی و دقیق گفتار مصاحبه شوندگان عمل شد. طبق نظر معلمان و کارشناسان تا حدودی (3.34=X ، طبق نتایج مشاهده گران در حد کم (2.58=X)، اصول علمی قصدشده مربوط به عنصر ارزشیابی ، در درس تفکر و پژوهش به کارگیری شــده است . نتایج نشان می دهد که توجه به اصول علمی قصدشده ارزشــیابی ، مانند استفاده از روش های ارزشــیابی فرایندمحور، مشارکتی و گروهی به جای ارزشــیابی هدف محور، تا حدودی رعایت شده است .
خلاصه ماشینی:
"اما از نظ ر مشــاهده گران به کارگیری اصول علمی قصدشده در عنصر ارزشیابی ، شامل استفادة معلم از سط وح شــش گانه حیط ة شــناختی )دانــش ، درک ، کاربــرد، تحلیل ، ترکیب و ارزشــیابی ( در ارزشــیابی ، اســتفاده معلم از انواع روش های ارزشــیابی فرایند- محور، مشارکتی و گروهی به جای ارزشــیابی هدف محور، استفاده معلم از روش های مختلف ارزشیابی با توجه به تفاوت های فردی و اصول روان شناختی دانش آموزان و در مجموع اصول علمــی مربــوط به عنصر ارزشــیابی در کتاب تفکر و پژوهش در حــد کم پایین تر از متوسط )٢.
ترکیب نتایج استخراج شــده ، حاصل از پرسش نامه و مصاحبه ، از دیدگاه معلمان ، مدرســان و کارشناسان ، مؤید این اســت که اصول علمی قصدشدة مربوط به عنصر ارزشیابی در درس تفکر و پژوهش مناسب است اما آنچه در عمل رخ می دهد متفاوت اســت که دلایلی دارد و آن هم در مصاحبه ها روشــن شده اســت .
از جمله تحقیقات مرتبط در این زمینه نتایج تحقیقات کیانی و همکاران )١٣٩١(، آخوندزاده و همکاران )١٣٩٠(، حقانی و همکاران )١٣٨٩(، جاویدی و عبدلی )١٣٨٩(، مط العات بین المللی تیمز و پرلز )١٣٨٥(، علیپور، سیف نراقی ، نادری و شریعتمداری )١٣٩٢(، حاجی حســینی نژاد و بالغی زاده ١٣٨٩ و پروژة سنجش صلاحیت های پایه )ABC( توســط کیامنش و خیریه )١٣٧٩( بوده است که نشان داد، بسیاری از دانش آموزان و دانش آموختگان در جامعة کنونی ، فاقد مهارت های تفکر بوده و قدرت تجزیه وتحلیل مسائل پیچیدة اجتماعی را ندارند و در مواجهه با مسائل سط ح بالا ناتوان اند."