چکیده:
چکیده جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی دو قدرت مؤثر در جهان اسلام هستند. این دو کشور نقش مهمی در تحولات منطقهی خاورمیانه ایفا میکنند. در این مقاله تلاش میشود با بررسی تحولات اخیر سه کشور عراق، بحرین و یمن بهعنوان سه حوزهی نفوذ ایران و عربستان، وجه ریشهای رقابت این دو دولت کاوش و در پرتو چنین وضعیتی، راهکارهای لازم استخراج شود. هدف این پژوهش آن است که نشان دهد ماهیت منازعهی منطقهای ایران و عربستان ریشه در ملاحظات ایدئولوژیک ناشی از حاکمیت نظام عقاید و عناصر فکری – ارزشی ناهمسو دارد که رهیافتهای کشمکش زا و شکاف آفرینی را در مناسبات منطقهای ایران و عربستان رقمزده است. به نظر میرسد هرگونه تلاش برای تقویت پایههای ایدهی تعامل و همکاری و کاهش تنشهای موجود بین این دو کشور در صورتی مؤثر واقع خواهد شد که به ساختارهای معنایی دو دولت و الزامات این ساختار توجه شود.
خلاصه ماشینی:
"فرضیه ی اصلی مـا -کـه در قالـب هـدف ایـن پژوهش ظاهرشده است - آن است که نشان دهد، نمونه های چالشی متعـدد و متنـوعی کـه شرح اجمالی و عنوان های آن ها بیان شد و شرح تفصیلی سه موردشان – عراق ، بحـرین و یمن – مطرح خواهد شد؛ همه و همه دلالـت بـر آن دارد کـه مناقشـات عمیـق و مبنـایی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در زمینه های سیاسی ، ژئوپلتیک و امنیتی معلول هنجارها و ایستارهای متعارضی است که سنگ بنای نظام های سیاسـی دو کشـور را بنیـان نهاده و درنتیجه هویت های تقابلی و الگوهای کنشی ناهم سو را در مواجهه بـا یـک دیگـر سبب شده است .
تغییر نظم سیاسی عراق که به صورت پیدایش دولت مسـتقل و دموکراتیک شیعی در همسـایگی عربسـتان ظهـور و بـروز پیـداکرده اسـت ، از دو جهـت مایه ی دلهره و تشویش خاطر دولت مردان سعودی شده است : ١- دولت عراق تنها دولـت عرب خلیج فارس است که در فرایندی انتخاباتی ، سکان دار امور شده است و این به معنای بیدارباشی برای اعراب منطقه – ازجمله مردم عربستان – است کـه بـرای سـالیان متمـادی تحت حکومت خاندانی سلطنتی قرارگرفته اند؛ ٢- حضور شیعیان در رأس هرم سیاسی عراق و نفوذ روزافزون جمهوری اسـلامی ایران در این کشور، به منزله ی برقراری ترتیبات سیاسی و امنیتی جدیدی در محیط عربـی - اسلامی منطقه است که موقعیت سعودی ها را در مرز هشدار قرار داده است ."