چکیده:
با پیشرفت علم و فناوری و دستیابی به تجهیزات برای رفاه زندگی، علم روانشناسی نیز به دنبال تحقیقات گسترده، مرزهای دانش را درنوردیده است. روانشناسان برای داشتن زندگی بهتر، بر آموزش «مهارتهای زندگی» تأکید میورزند. این مهارتهای بینالمللی، در دین اسلام ریشه دارد و تنها با واژگانی امروزی بیان شده است. یکی از این مهارتها، کنترل هیجان (خشم) است. نگارنده با توجه به همهگیر بودن هیجان خشم و ناتوانی کنترل آن در بین عموم مردم، با شیوۀ توصیفی- تحلیلی به تبیین این موضوع از سه دیدگاه احادیث رضوی، علم اخلاق و روانشناسی پرداخته است تا بیان دارد کنترل خشم، در گفتار امامان ما ریشه دارد. سپس به دنبال شناخت خشم و نشانههای جسمانی- رفتاری، فواید و زیانهای آن، برای کنترل خشم راهکارهای عملی را از سه دیدگاه ارائه میدهد. در نهایت نیز این نتیجه را بیان میدارد که امام هشتم شیعیان که قرنها پیش از روانشناسان به شناخت و کنترل خشم همت گماشته است، افزون بر داشتن برتری به دلیل پیشگام و پیشتاز بودن، راهکار مهم دیگری را نیز ارائه میدهد که همان اتصال به معنویت و نیروهای ماورای طبیعت است و در این راهکار گوی سبقت را از همگان ربوده است.
خلاصه ماشینی:
يکي از راه هاي رسـيدن بـه فضـيلت حسـن خلق ، آراسته شدن به زيور حلم و دور شدن از زشتي خشم و غضـب اسـت ؛ زيـرا بنـا بـه / فرموده امام رضا : «الغضب مفتاح کل شر؛ غضب ، کليد تمام شرها و بديهاست » (حراني، ١٤٠٤ق ، ص ٣٩٥) که اگر کسي اين صـفت را در وجـود خـويش کنتـرل کنـد، از مفاسـد بسياري دور ميماند (مهدوي کني، ١٣٨٩، ص ٣٠٥).
ازاين رو، پژوهنده ميکوشد با شيوة توصيفي- تحليلـي مهـارت مـديريت هيجـان را بـا تمرکز بر کنترل خشم - که شايد امري شايع در بين افراد و به ويژه جوانان باشـد- بـا سـه رويکرد احاديث ناب رضوي، علم اخلاق و روان شناسي بررسـي کنـد تـا افـزون بـر ارائـۀ / راهکارهاي عملي، به اين نتيجه برسد که هشتمين اختر اهل بيت علاوه بر سبقت داشتن در ارائۀ راهکارهايي که امروزه روان شناسان به آنها رسيده اند، راهکاري پيش رو مينهد کـه سرمايۀ جاودان آرامش روح است و آن ، ارتباط معنوي با معبود يگانه اسـت کـه بـا جـذب نيروهاي ماوراي طبيعت ، به برترين دستاويز و پناه بشر متصل ميشود.
همچنين در ارائۀ روش هاي کنتـرل / خشم ، پس از راهکارهاي امام هشتم ، سخن علماي اخـلاق و روان شناسـان ذکـر شـده است و دراين ميان ، نوعي موازنه ميان سه علم صورت گرفته اسـت کـه ايـن شـيوة کـار در پژوهش هاي ديگر ديده نميشود.