چکیده:
مقاله حاضر، در خصوص تبیین ماهیـت فقهـی - حقـوقی هـدایای دوران نامزدی آن است . ماهیت حقـوقی ایـن هـدایا، در مـاده ١٠٣٧ ق.م ایران ، همراه با اختلاف نظر زیادی است که ، ایـن سـوالات را بـه وجـود آورد: در مورد ماهیت هدایای نامزدی چه نظریه هایی وجود دارد و از چه ایراداتی برخوردار هستند؟ چه نظریه ای می تواند منطبق بـا مـواد قـانونی هدایای نامزدی و موازین فقهی آن باشد؟ کوشش بر این بوده است تا نقد سازنده ای در نظریه های هبه مشروط ، دارا شدن بلاجهـت و ایقـاع معلـق همراه با امتاع به عمل آید. مشخص شد، هدایای نامزدی با عقد هدیه –کـه وجه تمایز آن از هبه قصد اکرام داشتن و منقول بودن اسـت - سـازگاری دارد؛ و نظریه هدیه مشروط به تحقق نکاح ایرادات را مرتفع نمـود؛ کمـا اینکه ، نظریه عاریه به شرط تملیک هم خالی از پیشـنهاد نیسـت . شایسـته است ، در مواد قانونی آن بازنگری هایی انجام پذیرد.
خلاصه ماشینی:
م ایران ، همراه با اختلاف نظر زیادی است که ، ایـن سـؤالات را بـه وجـود آورد: در مورد ماهیت هدایای نامزدی چه نظریه هایی وجود دارد و از چه ایراداتی برخوردار هستند؟ چه نظریه ای می تواند منطبق بـا مـواد قـانونی هدایای نامزدی و موازین فقهی آن باشد؟ کوشش بر این بوده است تا نقد سازنده ای در نظریه های هبه مشروط ، دارا شدن بلاجهـت و ایقـاع معلـق همراه با امتاع به عمل آید.
(محقق داماد، ١٣٧٨: ٤٤-٣٦؛ حائری شاه باغ ، ١٣٧٦: ٨٩٢-٨٨٩؛ طاهری ١٣٧٨،٣: ٤١- ٥١؛ قاسم زاده ، ١٣٧٩: ٢٩-٣٥؛ کاتوزیان ، ١٣٧٤: ٢٠٥) لیکن ، اختلاف آن هـا در شـرطی است که همراه با هبه وجود دارد، این شروط شامل : هبه با شرط وقوع ازدواج ، هبـه بـا شرط فسخ ضمنی برهم خوردن نامزدی ، هبه مشروط به شرط فاسخ در صورت بر هـم خوردن نامزدی می باشند که در ادامه بیشتر با آن ها آشنا می شویم : الف ) هبه به شرط وقوع ازدواج : هنگام نامزدی هدیه دهنـده امـوالی را کـه عادتـا قابل نگهداری است مانند طلا و زیورآلات ، به نحو مطلق هدیه نمی کند، بلکه به شـرط وقوع عقد ازدواج آن ها را هدیه می دهد.
م، سؤالات ذیل را مطرح و پاسخ آن را بـرای رفـع اشکالات احتمالی بیان نموده اند: ١- اگر هدایای نامزدی از نظر فقهی و حقوقی از مصادیق هبه است ؛ چـرا پـس از تلف قابل استرداد دانسته شده است ، با آنکه مال موهبه اگر تلف شود دیگر واهـب حـق رجوع ندارد؟ هنگام نامزدی ، هدیه دهنده اموالی را که عادتـا قابـل نگهـداری اسـت از قبیل طلا و زیورآلات ، به نحو مطلق هدیه نمی کند، بلکه بـه شـرط وقـوع عقـد ازدواج آن ها را هدیه می کند.