چکیده:
«گذار به دموکراسی» از نتایج قابل کنترل برخی جنبشهای اجتماعی است که در مسیر لیبرال دموکراسی هدایت میشود. ناکارآمدی سلطهگری نظام سلطه با روش سختافزاری، غرب را ناچار به ترویج لیبرال دموکراسی با روش نرمافزاری برای تغییر حکومتهای غیردموکراتیک کرد که «دورة گذار» یاد میشود. روش نوینی که با افزایش شکافهای اجتماعی، اصل رضایتمندی شهروندان را هدف قرار داده و بستر انقلابهای نوین (مخملی) را فراهم کرده است و به فروپاشی نظام سیاسی ختم میشود. رویکرد نظریة گذار معطوف به این است که در ایران نیز تغییر، امری اجتنابناپذیراست. هانتینگتون در نظریة خود ظهور اصلاحطلبان را از ملزومات «دورة گذار» دانسته که در ایران اسلامی نیز با شکلگیری جبهة اصلاحات انتظار تغییرات بنیادی میرفت. اما بستر و زمینة این تغییر و گذار به خاطر ماهیت نظام اسلامی و تفاوت ماهوی با سایر نظامها بهصورت کامل میسر نشد. لذا، با روش تبیینی و کیفی سعی شده است چرایی ناکامی گذار در ایران تبیین شود.
Transition to democracy" is one of significant results of those movements. useless hardware ways of occupation and domination that was done by dominated regime caused to encourage liberalism of democracy by software ways to change non democracy governments that is called "Transition period" or velvet revolution. The approach of Transition theories states in Iran (after revolution) changing in this case is necessary. Therefore reformer's emergence is too necessary for "Transition period" that also Huntington's Transition period approaches were transmitted to Iran changes (after Iran-Iraq war). Although there were no enough changing fields to transmit to "Transition period" in Islamic Iran.
خلاصه ماشینی:
گذار به دموکراسی ، مـدل انقـلاب رنگـی یـا مخملی معطوف به براندازی نرم و آن سطحی از جنگ نرم است که به جای محیط جغرافیـایی و ابعاد فیزیکی و مادی ، عقاید، باورها و ارزش های جامعۀ هدف بـا هجـوم همـه جانبـه همـراه میشود تا از طریق انحراف افکار عمومی و اشغال فضای ذهنی جامعه ، در نظام سیاسی حـاکم ، براندازی، فروپاشی یا تغییر رفتار صورت گیـرد (جـوزف نـای ،١٣٨٧: ٥٢).
نظریه پردازان آمریکایی - از جمله هانتینگتون درکتاب موج سوم دموکراسی، جین شارپ در کتاب از دیکتاتوری تا دموکراسی»، جوزف نای در کتاب قدرت نرم و رهبری- بـا نظریـه هـای «گذار به دموکراسی » و «تغییر از درون » و تأثیرگذاری بر افکار عمـومی و اسـتحالۀ فرهنگـی همسو بودند و یک هدف را دنبال میکردند و آن تحقق لیبرال دموکراسی با ارزش های خـاص آمریکایی در همۀجهان است .
سهم ایران در این نظریه برای استحاله از درون و تبدیل اسلام سیاسی به اسلام لیبرالی با نقش آفرینی تجدیدنظرطلبان انقلابی قدیم و اصلاح طلب جدید بازی در میـدان منافع دشمن بود که از سال ١٣٦٨ تا ١٣٨٨ (فتنۀ سبز) سیر گذار به دموکراسـی گـام بـه گـام بـر اساس نظریه های هانتینگتون و جین شارپ دنبال شد.
در فرایند جنگ نرم توطئه های بیرونـی و هم نوایی تجدیدنظرطلبان (اصلاح طلب ) درون حاکمیت در مقابل نظام قرارگرفتند و برای عبور و عدول از مبانی و اصول ثابت قانون اساسی و نادیده انگاشتن منافع ملی به بهانۀ دموکراسی و جامعۀ مدنی تلاش گسترده ای صورت گرفت تا در «گذار به دموکراسی » جمهـوری اسـلامی را به جمهوری ایرانی تبدیل نمایند، ولی علی رغم تلاش فـراوان در سـطوح مختلـف بـه دلایـل بیان شده مرحلۀ «گذار» موفق نشد.