چکیده:
دکارت موسس فلسفه جدید و یکی از بنیانگذاران عالم تجدد است. در تفکر دکارت بین عالم و آدم جدایی و فاصله اساسی ایجاد می شود و بشر بر اساس اندیشه بشری و بر مبنای تصورهای واضح و متمایز خویش حقایق اشیا را تعیین می کند و به این معنا آنچه امروز سوبژکتیوسیم یا اصالت موضوعیت نفسانی خوانده می شود، بر اندیشه و نگاه آدمی غلبه می کند. هیدگر، متفکر بزرگ قرن بیستم تفکر دکارت را سر آغاز غلبه اندیشه تکنیک، دوری از تفکر معنوی، تحول در مبنای حقیقت و خود بنیادی و بشر انگاری می داند. دکارت به روایت هیدگر با مبنا قرار دادن کوجیتو (فکر می کنم) همه چیز را بر فکر بشر استوار می کند و بشر را مدار و محور حقیقت قرار می دهد. در مقاله حاضر برخی از جنبه های تفسیر هیدگر از دکارت را مورد ملاحظه قرار می دهیم.
خلاصه ماشینی:
"از نظر هیدگر از آنجا که حیث هرمنوتیک در روزمرگی ما مخفی است و برعکس حیث اپوفانتیک آشکار است(چرا که اندیشههای خود را در قالب آن بیان میکنیم)حیث اپوفانتیک بر ما غلبه دارد،اما باید دانست که این حیث برای دستیابی به هستی موجودات مفید نیست.
در اینجا این پرسش مطرح میشود که کوجیتو چگونه میتواند همان اصل تردیدناپذیر و بنیادین باشد؟ در پاسخ براساس تفسیر هیدگر از دکارت باید گفت در اینجا(یعنی درمیاندیشم پس هستم)فاعلشناسا(میاندیشم)و متعلقشناسایی(پس هستم)در تمام مدت شناخت برای یکدیگر بهطور همزمان حاضرند و بلکه بهطور کامل بر یکدیگر انطباق دارند.
173-174) در مورد کلمهء Prasenz ریچارد سن میگوید:تا آنجا که ما میبینیم هیدگر این کلمه را برای دلالت بر حضوری که یک موجود در حوزهء رابطهء سوژه-ابژه دارد به کار میبرد، همچنانکه آن را در معنای خاص خودش به عنوان concealment Emerge-into-non پیدایش در نامستوری متمایز میسازد.
اما کوجیتو نهتنها آن اصل بنیادین را که مبنای همهء یقینهاست،به اثبات میرساند،بلکه در تفسیر هیدگر کوجیتوی دکارتی برای توجیه جایگاه آزادی تازه مکشوف نیز سودمند میافتد،زیرا وقتی مبنای یقین در انسان و بهوسیلهء خود انسان محقق است،بنابراین،«میاندیشم»ملازم خواهد بود با تصمیم و انتخاب نسبت به آنچه که دانش انسانی (Human Knowing) است.
>پیامدهای سوبژکتیویسم پارهای از پیامدهای اصالت سوژه از نظر هیدگر از این قرار است: 1-اصالت بشر:در قرون وسطی گرچه انسان در بین موجودات دارای جایگاه ممتاز بود،چرا که در کل دورهء قرون وسطی نگرش به آدمی مبتنی بر این عبارت کتاب مقدس بود که «خداوند آدم را به صورت خود آفرید»(تورات،سفر تکوین).
3-جهان به مثابهء یک تصویر:از نظر هیدگر پیامد دیگر سوژهمحوری دورهء جدید این است که جهان به عنوان کل موجوداتی که بهوسیلهء سوژه برابر-نهاد خود اوست،تلقی میگردد."