چکیده:
خاورمیانه یکی از مهمترین مناطق ژئوپلیتیکی جهان است از اینرو همواره محل رقابت بازیگران مختلف برای قلمروسازی بوده است. درحالیکه در گذشته، عمده قلمروسازی را دولتهای منطقه و قدرتهای بزرگ و استعماری انجام میدادهاند، امروزه بازیگران غیردولتی نیز به این حوزه وارد شدهاند، بهگونهای که پویشهای قلمروخواهانه بازیگران غیردولتی در برخی موارد بسیار بیشتر از برخی دولتهای منطقه است. جنبش اخوانالمسلمین یکی از بازیگران غیردولتی است که قلمروخواهی آن ماهیت و هدفی ایدئولوژیک دارد. این جنبش که ابتدا در مصر تشکیل شد، تحتتاثیر فرایند پخش جغرافیایی، به سایر کشورهای خاورمیانه و سایر مناطق جهان نیز راه یافت و در برخی کشورهای منطقه توانست به قدرت برسد. این مقاله با استفاده از روش توصیفیتحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانهای و اسنادی، به تبیین روند قلمروخواهی و قلمروسازی این جنبش در خاورمیانه و عوامل موثر در قلمروسازی این جنبش پرداخته است. نتیجه بررسی نشان میدهد این جنبش با تاکید بر مولفههایی نظیر مذهب تسنن، فرهنگ، نژاد و زبان عربی، جغرافیا و تحولات ژئوپلیتیکی، نظیر استعمار و مسئله فلسطین، در مناطق مختلف خاورمیانه قلمروسازی کرده است و موفقیت آن در قلمروسازی، علاوهبر زمینههای فوق، تحتتاثیر انطباق آن با وضع محیطی در کشورهای مختلف است؛ بهگونهای که این جنبش در کشورهای مختلف، مسیرهای تقریبا مختلفی طی کرده است.
Middle East is one of the most important geopolitical areas of the world and therefore it has been always a field on which all the players have been competing to make it as their territory. While in the past it was the states that tried to territoriality, nowadays there are some non-governmental players as Muslim Brotherhood movements that try to play the game of territory making so that non-governmental endeavors have been much more than governmental ones. Muslim brotherhood movement is a cause that the nature and aim of its territoriality is an ideological one. The movement although incepts in Egypt but in a little time was expanded to other countries either in Middle East or even in the world and it could catch the power in some of the Middle East counties. In this paper the authors tries to explain the process of the territoriality of this movement in Middle East and to study the factors effective in its territoriality. The method of this survey is descriptive and analytical and the resources Were collected used library and documents. It concludes that the movement of Muslim Brotherhood has expanded its territoriality with using factors as Sunni domination, culture, race and Arabic language, geography and geopolitical developments, such as colonialism and the question of Palestine. Brotherhood movement's success in Territoriality, in addition to the above skills, influence compliance with the environmental situation in the different countries, So that the movement in different countries, has come almost completely different paths.
خلاصه ماشینی:
نظر به موفقیت جنبش اخوان المسلمین در برخی کشورهای خاورمیانه و تشدید فعالیت های آن در منط قة شامات و حوزٔە خلیج فارس، به رغم سرکوب این جنبش در برخی کشورها، همچنان احتمال اثرگذاری این جنبش بر آیندٔە منط قه وجود دارد؛ ازاین رو، در این مقاله نویسندگان با استفاده از روش توصیفی تحلیلی ، درصددند ضمن روشن ساختن و بسط مفهوم قلمروخواهی برای تحلیل اقدامات بازیگران سیاسی غیردولتی ، به طور ویژه سیر قلمروخواهی و قلمروسازی جنبش فکری اخوان المسلمین را بشناسند.
ازنظر اخوان المسلمین ، مصر ام القرای جهان اسلام است ؛ اما این به معنای نادیده گرفتن سایر کشورهای اسلامی نبود، بلکه حرکت و اقدامات قلمروخواهانة اخوان در مصر، علاوه بر ماهیت سرزمینی ، ماهیتی سازمانی برای، نفوذ در عمق جامعه ، نیز داشت .
پس از ترور سادات توسط یکی از انشعابات اخوان المسلمین ، موسوم به «تکفیر و الهجره» به رهبری خالد اسلامبولی ، سخت گیری ها بر این گروه نیز بیشتر شد و روند زیرزمینی بودن و تغییر نوع فعالیت های آن از سیاسی به اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی سرعت گرفت ؛ ازاین رو، در دوران مبارک، عمدٔە فعالیت این جنبش در امور فرهنگی و اجتماعی بود.
استعمار در مصر و سایر کشورهای منط قه ، در شکل گیری اخوان المسلمین سهم مهمی داشته است و مبارزه با استعمار و اشغال سرزمین های اسلامی توسط اروپاییان ، از اهداف این جنبش بوده است .