چکیده:
پژوهش حاضر تلاشی است برای بررسی چگونگی برساخت معانی، درک و تفاسیر کنشگران از تحقیر اجتماعی با رویکردی جنسیتی. برای تحلیل این مسئله از روش کیفی نظریة زمینهای استفاده شده است و با تعداد 40 نفر از شهروندان ساکن تهران مصاحبة نیمهساختیافته انجام شده است. در خلال تحلیل دادهها، سه مقولة عمدة کیفیت مقایسة اجتماعی، بازنگری در نقشهای جنسیتی، و آگاهی از جنسیت نهادینهشده از بطن مفاهیم استخراج شده که در نهایت، به تولید مقولة هستهمحور مبادرت شد. یافتهها حاکی از فضای گفتمانی جنسیتی است که روابط را زیر سیطرة خود قرار داده و عاملی در راستای تحقیر درونگروهی و بینگروهی است. برخلاف تصور رایج، مردان نیز مانند زنان، اما نه مشابه یکدیگر، چالشهایی را از قبل جنسیت خود متحمل میشوند که زمینهساز تحقیر آنان میشود؛ اما جنسیت در زنان، به دلیل کارکرد ایدئولوژیک گفتمان مردسالاری، تهدید بالقوهای برای تحقیرشدگی آنان است که نحوة مواجهه با تحقیر را برای آنان دشوار میکند.
خلاصه ماشینی:
به رغم شناسایی تفاوت هـا، بـه منزلـة منبـع غنی سازی گروهـی (٥٨ ,٢٠١٣ ,Lindner)، در واقعیـت مشـاهده مـی شـود کـه در روابـط میان فردی نگرانی افراد از ارزیابی نامناسب دیگران از آن ها، در حکم بازدارندة درون فـردی ، و بازتابش در گستره ای از پدیـده هـای اجتمـاعی / روان شـناختی ، ماننـد هـم رنگـی ، رفتـار حمایــت کننــدة اجتمــاعی ، ابــراز خــود، اســنادهای یــاری دهنــده ، اضــطراب اجتمــاعی ، خودناتوان سازی ، تغییر نگرش و اطاعت اجتماعی شایان توجه است (اسپلنکر، ١٩٨٠ به نقل از شکری و دیگران ، ١٣٨٧: ٣١٧)؛ زیرا یکی از مشکلات ارتباطی مهم واکـاوی و سـنجش متقابل و ارزش گذاری و برچسب زنی بر ویژگی های رفتاری متفاوت است .
مردان غال در روابط تحقیرآمیز تمایل بیش تری به انکار موضوعیت خـود دارند که در صورت رخداد این پدیده و عمال مقایسه ، چنان چه معیارهای ع نی هم سـو با برتری آن ها وجود داشته باشد، مقایسـه در راسـتای تسـکین و بـی اهمیتـی آن انجـام می گیرد، اما از آن روی که زنان به تأیید شدن تمایل بـیش تـری دارنـد، فراینـد مقایسـة اجتماعی برای آنان در دور باطلی از افکار و احساسات متضاد قرار می گیرد که حتی بـا وجود استنادات مبتنی بر برتری آن ها، باز هم در انتظار دریافت پیام های حامی خودنـد؛ در نتیجه فرایند مقایسة اجتماعی بـه ادراکـات آنـان دربـارة تحقیرشـدگی دامـن زده و مواجهه با آن را برای زنان دشوار می کند.