چکیده:
در میان مسائل مختلف انقلابها، مرحله پس از پیروزی، مهمترین مرحلۀ انقلاب است. این مرحله نقطۀ اوج تکاملی و شاید افول آن نیز قلمداد گردد. در این مرحله است که هویتهای سیاسی زمان ائتلاف گستردۀ بسیج انقلابی، به ناگاه دچار افولی زودهنگام میشوند که بازتابهای آن در ساختار حکومت جدید، نمودار میشود. از ایننظر در انقلاب اسلامی نیز که فرجام نهایی آن، استقرار نظام جمهوری اسلامی بود، چنین فرایندی بوجود آمد و طیف روشنفکران دینی ملی-مذهبی مؤتلف در نهضت اسلامی به رهبری نهضت آزادی که در جریان مشارکت در سیستم سیاسی جدید در دولت موقت نقش محوری را ایفا نموده بود. بیدرنگ در جریان نهادسازی و تثبیت نظام جمهوری اسلامی با جریان غالب اسلامگرا و سایر جریانها با چالشهای نظری جدی مواجهه شد. که در این راستا نگارندگان با تبیین رفتار سیاسی این جریان، محور اصلی این تقابل را در تاکتیکها و فرهنگ سیاسی دیرین و متفاوت این جریان درمسائلی چون؛ اصول تفکرات خاص و متفاوت در عملکرد و اندیشه نسبت به سایر جریانها، نقصان در اندیشه و ایدئولوژی مدون و کامل برای برنامهریزی امور مملکتی در دوران بعد از پیروزی، در موضوع ارائه یک نظام جایگزین جستجو میکنند
خلاصه ماشینی:
با عنایت به آن چه گفته شد؛ این مقاله قصـددارد کـه بـا روش توصـیفی – تحلیلی رفتار سیاسی جریان روشنفکری دینـی ملـی - مـذهبی بـا محوریـت و رهبـری نهضت آزادی را در دوران گذار پس از پیروزی که مرحله تثبیت نظام جدید اسـت ، بـا سوال های ذیل مورد ارزیابی قراردهد؛ راهبرد روشنفکران ملی -مذهبی نسبت به تدوین پیش نویس قانون اساسی ، و تعیین نوع نظام سیاسی کشور چه بود؟ این جریان چه نقشـی را در جریـان نهادسـازی ،(انتخابـات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری ) انقلاب اسلامی ایفا کردند؟ موضـع گیـری آنان در قبال بررسی قانون اساسی و تصویب اصـل ولایـت فقیـه در مجلـس خبرگـان چگونه بود؟و....
(کیهـان ، ٥٨/١/١٦، ش١٠٦٢٥: ٣) سرانجام در مسئلة تعیین نوع نظام سیاسی که تبدیل به موضوع و محـور منازعات و چالش های بی پایان نیروهای انقلابی در تدوین نظام نوین حکومتی شده بود، عنوان پیشنهادی دموکراتیک اسلامی به عنوان پیشنهادی کاملا نامأنوس با جریان انقلاب نتوانست جایگاهی در میان مردم پیدا کند سـرانجام همـین امـر باعـث شـد تـا جریـان روشنفکران ملی -مذهبی از پیشنهاد امام در مورد جمهوری اسلامی حمایت نمایند و بـا مشارکت در رفراندوم ، عملا جهت گیری دینی انقلاب و حکومت را تأیید نمایند.