چکیده:
یدة اصلی نوشته این است که علاوه بر کارکردهای ایجابی و امنیتساز، چهرة دیگر انتخابات در جمهوری اسلامی پدیدارسازی سطوح مختلفی از بیثباتی سیاسی و بستری برای وقوع رخدادها، مسائل و چالشهای امنیتی و تهدیدات اجتماعی بوده و چنین نقشی متأثر از نوع کنشگری و رفتار سیاسی سه ضلع اصلی انتخابات، یعنی نهادهای حاکمیتی اجرایی و نظارتی، الگوی رقابت احزاب و جناحهای سیاسی و الگوی رفتار انتخاباتی مردم و گروههای اجتماعی میباشد. این مقاله در چارچوب رویکرد دیوید ساندرز پیامدها و چالشهای امنیتی- سیاسی رفتار انتخاباتی مردم و گروههای اجتماعی و نیز تأثیر الگوی رقابت انتخاباتی احزاب و جناحهای سیاسی را بر شاخصهای بیثباتی سیاسی (رژیم سیاسی، انسجام سیاسی- اجتماعی) بررسی و ارزیابی مینماید.یافتههای پژوهش نشان میدهد در چارچوب الگوی تعامل کنشگران انتخاباتی، چرخهای از وضعیت امنیتی در الگوهای سهگانه «انتخابات نسبتا آرام» « انتخابات چالشآفرین» و «بحران انتخاباتی» تکرار شده و به نظر میرسد با توجه به آسیبهای نظام انتخابات در ایران، الگوی رفتار انتخاباتی کنشگران به سمت وضعیت چالشآفرینی و بیثباتکنندگی در جریان است.
This essay is mainly pursues to analyze Iranian elections to explain the fact that، in addition to positive and security-building functions of elections in Iran، there are also election-related factors that prepare ground for different levels of political instability، social crisis and security challenges in the country. Those above mentioned factors are rooted in interactions between three electoral actors: 1) governmental administrative and monitoring institutions; 2) competition pattern of political parties and groups; and 3) electoral behavior of public and social groups. Applying David Sanders' approach، this essay explores security-political consequences and challenges of people's electoral behavior and pattern of electoral competition among political parties and groups on political instability indicators (political regime and socio-political solidarity).According to findings of our research، and based on framework of electoral actors interaction pattern، there have been a circle of security situation in Iranian elections consisting of a threefold pattern: 1) fairly calm elections; 2) challenging elections; and 3) electoral crisis. Considering the vulnerabilities of election system in Iran، it seems that electoral behavior pattern of actors tends to be more challenging and destabilizing.
خلاصه ماشینی:
از ایـن رو، مفروض پژوهش حاضر این است که علاوه بر کارکردهای ایجابی و امنیت ساز، چهره دیگـر انتخابات در جمهوری اسلامی پدیدارسازی سطوح مختلفی از بـیثبـاتی سیاسـی و بسـتری برای وقوع رخدادها، مسائل و چالش های امنیتـی و تهدیـدات سیاسـی و اجتمـاعی بـوده و چنین نقشی متأثر از نوع کنش گری و رفتار سیاسی سه ضلع اصـلی انتخابـات ؛ ١) نهادهـای حاکمیتی اجرایی و نظارتی، ٢) الگوی رقابت احزاب و جناح های سیاسی و ٣) الگوی رفتـار انتخاباتی مردم و گروه های اجتماعی است .
١. ترجیحات رأیدهی و چالش پیش بینی نتایج و رفتارهای انتخاباتی مردم چرا تحلیل واقع بینانه و صحیح رفتار انتخاباتی لایه های مختلف جامعه برای فهم ثبات و امنیت در سطح سیاست داخلی همواره مهم میباشد؟ به اختصار باید گفت در جوامع و وضـعیتی کـه هنوز تعارضات هنجاری- گفتمانی درباره بنیان های فکری نظام حقـوقی و نهادهـای حـاکمیتی به مرحله اجماع ملی تبدیل نشده ، میزان مشارکت مردم و الگوی رفتاری گـروه هـای اجتمـاعی مختلف در عرصه هایی مانند انتخابات و یا میزان اقبال و توجه آن ها بـه هـر گونـه مناسـبات و فراخوان ملی دیگر از معیارهای مهـم اقتـدار، مشـروعیت رژیـم سیاسـی و انسـجام سیاسـی و اجتماعی در عرصه سیاست داخلی و نظام بین الملل است و چنین موضوعی در خصوص میزان مشارکت و الگوی رفتار انتخاباتی مردم در مرکز و کلان شهرها بیشتر صادق است ، زیـرا تـاریخ تحولات سیاسی تمام کشورها از جملـه کشـور خودمـان نشـان مـیدهـد نخبگـان ، طبقـات و گروه های اجتماعی فعال در شهرهای بزرگ تعیـین کننـده تحـولات کـلان سیاسـی بـوده انـد و سرنوشت بسیاری از قرائن و مصادیق بیثباتی سیاسی مانند انقلاب ها، کودتاهـا و جنـبش هـای ملی در پایتخت و یا برخی شهرهای بزرگ رقم زده شده است .