چکیده:
یکی از مباحث مهم در اقتصاد خرد با نگرش اسلامی چگونگی شکل گیری قیمت و مقدار تولید در بازار اسلامی است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی این فرضیه می پردازیم که بازار اسلامی نسبت به بازار رقابت کامل، در فرض ثبات سایر شرایط، از مقدار تولید بیشتر و قیمت کمتر برخوردار است. یافته های مقاله نشان می دهد که تولیدکنندۀ مؤمن در چارچوب شریعت، به دنبال «کسب سود حلال منصفانه برای تأمین هزینه های زندگی و انجام مسئولیت های شرعی و اجتماعی خویش» در بازار اسلامی است. این امر موجب کاهش هزینه و افزایش بهره وری بنگاه تولیدی در بازار اسلامی و در نتیجه انتقال منحنی عرضه مؤسسه تولیدی به سمت راست می شود. دو عامل؛ بهره وری بالا و هزینۀ نسبتا پایین و سایر تفاوت ها موجب می شود بازار اسلامی نسبت به بازار رقابت کامل، با ثابت بودن سایر شرایط، از مقدار تولید بیشتر، قیمت کمتر، پایداری بیشتر، کارآیی بالاتر و رفاه بیشتری برخوردار باشد.
The question of determining price and quantity of production in Islamic market is among the main issues about microeconomics from an Islamic viewpoint. Using an analytical method، this paper elaborates on the view that، Islamic market، compared with perfect competition، has a higher level of production and a lower price. The research findings show that، in Islamic market the pious producer، who abides by shariah، thinks of ’’earning a lawful and fair profit in order to secure his/her livelihood and perform his/her religious and social responsibilities’’. This attitude leads to decrease in the costs and increase in the productivity of production plants and thus، making supply line of the production plant take right direction. High productivity and fairly low cost together with the other differences between Islamic market and perfect competition market، make Islamic market، under ideal conditions، have a higher level of production، lower prices، greater stability، higher efficiency and greater welfare.
خلاصه ماشینی:
"فرضیة مقاله این است که مؤسسة تولیدی در بازار اسلامی به دنبال کسب سود حلال منصفانه برای تأمین هزینه های زندگی و انجام مسئولیت های شرعی و اجتماعی خویش است و مؤسسة تولیدی و صنعتی در تولید کالاهای ضروری و واجبات نظامیه نسبت به مؤسسة مشابه آن در بازار رقابت کامل کارآتر عمل می کند.
د. کاهش هزینه ها مؤسسۀ تولیدی در بازار اسلامی به علل ذیل از هزینة کمتری نسبت به مؤسسۀ مشابه در اقتصاد سرمایه داری برخوردار است: ـ اعتقاد به خداوند توانا و ناظر موجب می شود نیروی کار، اعم از اینکه صاحب سهم یا دستمزد بگیر باشد، در فرایند تولید، خداوند را ناظر فعالیت خود بداند، کم فروشی نکند و در تخصیص و بهره گیری از منابع به بهترین وجه ممکن، تلاش از خود نشان دهد.
تعادل مؤسسة تولیدی در کوتاه مدت با پذیرش هدف کسب سود حلال منصفانه برای تأمین هزینه های زندگی و انجام مسئولیت های شرعی و اجتماعی در چارچوب اصول به دست آمده از راهبردها، انتظار می رود مؤسسۀ تولیدی در بازار اسلامی در انتخاب کالا از مجموعه کالاهایی که برای او تعین پیدا کرده است مقداری را انتخاب کند که سود منصفانه ای نصیبش شود.
با افزایش تقاضا و حساسیت و کشش بیشتر آن در اقتصاد اسلامی، به ظاهر به نظر می رسد قیمت کالاهای ضروری بیش از بازار رقابت کامل باشد، ولی واقعیت امر این است که در سمت عرضه، به سبب ارتقای بهره وری ـ به خاطر عوامل معنوی ـ انتظار می رود عرضۀ کالای ضروری در مؤسسۀ تولیدی در بازار اسلامی بیش از عرضۀ همان کالا در اقتصاد بازار رقابت باشد."