چکیده:
بدون شک، سفرنامه ها یکی از مهم ترین اسناد موجود درباره تاریخ ایران هستند که ترجمه، بازخوانی و تحلیل مطالب آن ها می تواند در روشن شدن نقاط تاریک پیشینه ما کمک شایانی بنماید. به جهت قلت منابع مکتوب، در ضرورت و اهمیت تدقیق در بازخوانی سفرنامه ها، نمی توان تردیدی روا داشت.
همچنین می دانیم که از حمام های قدیمی، آثار چندانی بر جای نیست زیرا بنا به دلایل گوناگون، حمام ها از آسیبپذیر ترین گونه های معماری هستند که همواره مورد تغییر یا تخریب قرار گرفته اند. به همین دلیل، اشارات موجود در سفرنامه ها، اهمیتی دو چندان می یابند. مقاله حاضر، برخی از مهم ترین سفرنامه ها را با نگاهی تحلیلی و تطبیقی، در جستجوی وجوه معمارانه گرمابه ها پیموده؛ و وجوه مردم شناختی حمام ها را به فرصتی دیگر وانهاده است. روش پژوهش، روش تاریخی است. از منظر هدف نیز پژوهش حاضر را می توان یک تحقیق توصیفی تطبیقی دانست. در گردآوری اطلاعات نیز شیوه کار بر مطالعه اسنادی و کتابخانه ای استوار است.
نتایج حاصل نشان می دهد که در سفرنامه های مورد بررسی، ۲۸۱ بار به وجوه گوناگون معماری حمام ها اشاره شده است. مجموعه سفرنامه های ناصرالدین شاه با ۳۴، سفرنامه پولاک با ۲۶، و سفرنامه دروویل با ۲۴ مورد اشاره، دارای بیشترین فراوانی درباره معماری حمام ها هستند.
Diaries are the most important documents about Iranian history that their translation and analysis can help us to understand more about our history. Also we know that remain only a few remains of historic baths; because this type of architecture is very weak against damages and demolitions. For this reason، all diaries' writings about baths can find special importance. This paper reviews some of the most famous and important diaries with the analytic and comparative methods to find more about baths' architecture and leave the anthropological aspects. The results show that all reviewed diaries pointed 281 times to different aspects of baths' architecture. Naser-al Din Shah's diary with 34 times، Jakob Eduard Polak's diary with 26 and Gaspard Drouville's diary with 24 times have some important information about baths' architecture.
خلاصه ماشینی:
ir بازخواني سفرنامه ها به منظور مطالعه معماري گرمابه ها در تاريخ ايران چکيده : بدون شک ، سفرنامه ها يکي از مهم ترين اسناد موجود درباره تاريخ ايران هستند که ترجمه ، بازخواني و تحليل مطالب آنها مي تواند در روشن شدن نقاط تاريک پيشينه ما کمک شاياني بنمايد.
به همين دليل ، اطلاعات و اسناد مکتوب درباره اين گونه معماري (از جمله سفرنامه ها) اهميتي دوچندان مي يابند؛ و البته وجوه مردمشناختي حمامها نيز بايد و شايد که مورد توجه قرار گيرد اما مقاله حاضر فقط به وجوه معمارانه گرمابه ها مي پردازد.
دوره قاجار و پس از آن : 20 مسير طالبي 21 روزنامه سفر هيئت سر جان ملکم به دربار ايران 22 سفرنامه بنتان 23 نوشته هاي متعدد جيمز موريه 24 سفر در ايران 25 مسافرت به ايران 26 سفرنامه ممسني 27 سفرنامه بارون فئودورکف 28 ايران در يک قرن پيش 29 سفرنامه پولاک 30 آدمها و آيين ها در ايران 31 سفرنامه هاي متعدد ناصرالدين شاه 32 ايران در يکصد و سيزده سال پيش 33 سفرنامه اورسل 34 سفرنامه ميرزا حسين فراهاني 35 ايران و ايرانيان 36 سفرنامه حاجي پيرزاده 37 سفرنامه خاطرات کاوشهاي باستاني شوش 38 سه سال در دربار ايران 39 يک سال در ميان ايرانيان 40 سفرنامه ژنرال سر پرسي سايگس 41 سفرنامه فرنگ 42 سفرنامه از خراسان تا بختياري ٤.