چکیده:
ظهور اسلام در شرق و جنوب شرق آسیا، نقطه عطف بسیار روشنی در تاریخ سیاسی، فرهنگی و اقتصادی منطقه پدید آورد. تحولات رخ داده در این منطقه، به وضوح در زندگی و فعالیت روزمرّه، به خصوص در مورد مسافرت و حمل و نقل زمینی و دریایی این مناطق انعکاس یافت، مسافرتی که تحت تاثیر شدید پیدایش و ظهور یک سفر جدید به نام «سفر حج» شناخته میشد و درآن مناطق به عنوان مبدا یا مقصد سفرها مورد توجه قرار میگرفت. در دهههای ابتدایی ورود اسلام و تشیع به مناطق شرق و جنوب شرق آسیا، این مسیرها صرفا جهت بازرگانی و تجارت مورد استفاده قرار میگرفت، اما بعدا با توجه به شاخصة عامل انسانی، به یکی از مهمترین مسیرهای حج در تاریخ تبدیل شدند. این مقاله میکوشد آنچه در خصوص این موضوع موجود است را جمع آوری نموده و یک تصویر جامع از وضعیت تاریخی و جغرافیایی این مسیرها، که بهعنوان راههای آسیایی حج شناخته میشود، ارائه نماید. این تحقیق همچنین تلاش میکند تا روابط این مناطق با کشورهای عربی در عصر قبل از اسلام و همچنین مسیرهای زمینی و دریایی حج که مانند پرتویی به جلوههای تمدنی راههای این مناطق تابیده را مورد کاوش قرار دهد
خلاصه ماشینی:
کلیدواژهها حج راهها مالایی چین آسیا هند شیعیان موضوعات تاریخ و رجال اصل مقاله مقدمه سفر حج به عنوان یک ویژگی برجستة ظهور تمدن اسلامی شناخته شده است؛ به خصوص از زمانی که مسلمانان از اقصی نقاط جهان به سمت سرزمین مکة مکرمه، برای ادای فریضة حج سرازیر میشوند، این شاخصه بیشتر نمود پیدا کرده است.
قارة پهناور آسیا با توجه به داشتن گسترة خشکی زیاد، همواره مسیرهای زمینی و دریایی طولانی و متفاوت زیادی را به خود شاهد بوده است؛ این مسیرها بسته به نوع استفادة آنها؛ اعم از تجاری، حمل و نقل و مذهبی؛ مانند یک شبکة بزرگ، تمام نقاط مهم را به هم وصل نموده و با توجه به موقعیت آن، به عنوان بستر ارتباط شرق دور با قارة اروپا نیز مطرح بوده است.
جنوب شرق آسیا، هند و مناطق مالایی بنا به گواهی تاریخ، روابط تجاری بین المللی اعراب با هند، از طریق دریا رونق خوبی داشت و هند بیشتر شبیه یک مرکز بازار آزاد بازرگانی بوده که از مدتهای زیادی بر تجارت بینالمللی در اقیانوس هند تسلط داشته است.
علیرغم مشکلاتی که در خصوص سفر زمینی وجود داشت و پیشتر به آن اشاره شد، بهنظر میرسد بیشتر زائرین این مسیر را نسبت به راه دریایی ترجیح میدادند و این بهخاطر پراکندگی جغرافیایی دین اسلام در چین است، جمعیت مسلمان در مرزهای شمال غرب چین افزایش یافته و در تاریخ با عنوان ترکستان شناخته شده بود.