چکیده:
برخی اندیشمندان مسلمان با توجه آیات و روایات که در مورد »زن « آورده شده است ، بابی در تبیین مساله »زن « در مباحث اخلاق ، حکمت عملی و تدبیر منزل ، گشوده اند. در این مقاله ، جایگاه زن در اندیشه غزالی و ابن عربی به صورت تطبیقی بررسی شده است . در مقاله حاضر دیدگاه این دو اندیشمند در حوزه زنان بررسی و قضاوت و بینش آنها در این موضوع مقایسه شده است . غزالی در آثارش به مقام والا و ارزشمند مادر اشاره میکند و بر رعایت حقوق وی تاکید می ورزد، اما وقتی جایگاه همسر را در خانواده توصیف میکند تعابیر ناشایستی به کار می برد، معایب و نقصان های عدیده ای به ایشان نسبت می دهد، شان و منزلت اجتماعی برای ایشان قائل نمی شود و به مردان توصیه میکند که از زنان پرهیز کنند. ابن عربی نیز در آثارش ، مقام زن و جایگاه او را در خلقت تبیین میکند. وی مقام مادر را در خانواده والا و ارزشمند می داند، اما به عظمت جایگاه همسر در خانواده نیز قائل است. او زن را واجد تمام کمالت و مقاماتی میداند که مردان قادر به کسب آنها هستند، پرهیز از زنان را مذموم شمرده و به مردان توصیه می نماید که به ایشان محبت ورزند.
خلاصه ماشینی:
غزالی در آثارش به مقام والا و ارزشمند مادر اشاره میکند و بر رعایت حقوق وی تأکید می ورزد، اما وقتی جایگاه همسر را در خانواده توصیف میکند تعابیر ناشایستی به کار می برد، معایب و نقصان های عدیده ای به ایشان نسبت می دهد، شأن و منزلت اجتماعی برای ایشان قائل نمی شود و به مردان توصیه میکند که از زنان پرهیز کنند.
در جوامع اسلامی برخی از اندیشمندان با بینشی صحیح تر در مورد جایگاه زن سخن گفته اند و برخی دیگر به دلیل مختلفی مانند درک و تفسیر سطحی و یک سویه از منابع دینی اصیل و یا تأثیرپذیری نادرست از تفکرات عامیانه جامعه و یا اعتقاد عملی و قلبی به برتری مطلق مردان ، درباره شخصیت و جایگاه انسانی زن سخنانی گفته اند که نه فقط با اندیشه های ناب اسلامی در مورد کرامت زنان تناسبی ندارد، بلکه با نظرات انسان شناسانه خود ایشان نیز در تضاد آشکار است و با مواضع فکری ، اخلاقی و اعتقادی آنها ناسازگار می نماید.
روشن است که غزالی و ابن عربی نکاح را پرفضیلت می دانند، ولی در مقام مقایسه ، توجه به این نکته را مناسب می دانیم که غزالی در نوشته های خود بیشتر به بهره مندی های مردان از ازدواج می پردازد و اشاره ای به آثار مثبت ازدواج برای زنان ندارد و از نقش مرد در تعالی زن غفلت نموده است .
غزالی برای نکاح آفاتی را نیز برمی شمرد و معتقد است این آفات از جانب زنان به مردان می رسد، ولی ابن عربی نکاح را امری سراسر خیر می داند و هیچ شر و آفتی در آن نمی بیند.