چکیده:
راههای تعدی از نص، بررسی علیت و ملاکات احکام و سازوکارهای کشف مقاصد شریعت، گفتمانی است برای پویایی شریعت که با دگرگونی موضوعات و تغییر در احوال و شرایط اجتماعی، چگونگی تغییرات در احکام را مشخص میکند. البته فهمپذیری غایات احکام، هرچند سبب بالندگی فقه است، ولی بدون ضابطه نیست. نوشتار حاضر، با بررسی نظرهای فقهای شیعه، ضمن تبیین مقاصد شریعت و ادله اثبات مقاصد با ادله نقلی و عقلی، روشهای کشف مقاصد شریعت را بررسی میکند که عبارتند از: روش استقرا، روش فهم علل اوامر و نواهی، مجرد امر و نهی ابتدایی، استفاده از تعبیرات و روش استفاده از سکوت شارع با وجود مقتضی و نبود مانع.
Ways to aggression the text، check the sentences causality and the criteria and mechanisms for discovery purposes sharia، sharia dynamic the discursive، that could change latest and changes in situations and social conditions، to determine how changes in sentences. However، nderstanding ends of sentences، although caused development of the jurisprudence، but it can not be without regulation. Present article reviews the Shia scholars، besides the explaining the objectives of the the shari'a and the purposes of proving reasons for the why traditional and rational approaches to discover the intentions of the law review: the inductive method، method and forbid and orders to understand the causes of، and single the elementary injunction، a lawyer with the appropriate interpretation and use of silence and lack of a barrier.
خلاصه ماشینی:
٢. ادلۀ اثبات مقاصد شریعت مهم ترین پیش فرض فهم اهداف شریعت ، باور به مصلحت و مفسده در متعلقـات احکـام و امکان کشف و استخراج ملاک حکم شرعی است که در مورد مطلب اول اشاعره میگفتنـد (علیدوست ، ١٣٨٨: ١٤٧): احکام شرعی تابع مصالح و مفاسد واقعـی نیسـت ، زیـرا اعتقـاد داشتند افعال خداوند غرضی را دنبال نمیکند و بـا آنکـه متکلمـین آنهـا افعـال خداونـد و احکامش را غیرمعلل میدانستند (اشعری، بیتا: ٤٧٠) چون نفی تعلیل ، مشـکلات فراوانـی برایشان به وجود میآورد، اصولیان آنها به اثبات این موضوع تصـریح کـرده انـد کـه احکـام برای مصلحت عباد وضع شده اند و این سبب تناقضی شده است که برخی برای رفـع ایـن تناقض گفته اند آنچه اشاعره بیان کرده اند عدم وجوب تعلیل برای تمامی افعال الهی اسـت ، نه سلب تعلیل از همۀ افعال او (یوبی، ١٤٣٤: ٨٤ به نقل از الدرر اللوامع کورانی، ج ٢: ٨٠) و برخی نیز گفته اند رعایت حکمت برای افعال الهی و احکامش جـایز بـوده اسـت ، آنچـه اشاعره منکر آنند علت ، غرض و حسن و قبح عقلی و رعایت اصلح از طرف خداوند است (زرکشی، ١٤١٣: ١٢٤).