چکیده:
تمکین، یکی از آثار غیر مالی مترتب بر عقد نکاح است. حسن معاشرت، معاضدت و برقراری رابطه
زناشویی در حد متعارف از مصادیق تمکین میباشد. طبق ماده 1108 قانون مدنی، چنانچه زوجه بدون
مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت(تمکین)، امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود. با وجود این، در
برخی موارد زوجه میتواند از تمکین در برابر زوج امتناع کند و این امتناع، موجه بوده و او را ناشزه
نخواهد کرد. بسیاری از این موارد مبتنی بر قاعده لاضرر است یعنی زوجه برای دفع ضرر از خود، می -
تواند از تمکین در مقابل زوج خودداری کند. در این تحقیق، موارد موجه بودن عدم تمکین زوجه از زوج
در حقوق ایران(حقوق موضوعه و فقه امامیه) مورد بررسی قرار میگیرد.
The obedience is one of the effects of marriage contract. Good behavior, assistance and reasonable sexual intercourse are examples of obedience. On the base of Article 1108 of civil code, if the wife does not fulfill her duties, she has not the right for taking her maintenance. However, in some cases, the wife can refuse from doing her duties and this forbearance will not be delinquency. In other words, in these cases, non obedience will be justified. In this article, we consider the cases that non obedience of wife is justified in the law of Iran and Islamic Jurisprudence.
خلاصه ماشینی:
حکم ماده ١١٢٧ قانون مدني از جهت مرض زوج، به بيماريهاي مقاربتي بعد از عقد و از جهت حدود امتناع زوجه ، به امتناع از نزديکي با شوهر، محدود شده است ، اما بايد دانست که در صورتي که بيماري شوهر به گونه اي باشد که حتي مصاحبت و زندگي مشترک زن با وي نيز موجب ابتلاي زوجه بدان مرض ميگردد، زوجه ميتواند تا حدودي که مانع از سرايت بيماري است از شوهر دوري نمايد، اگر چه اين امتناع از حدود تمکين خاص نيز فراتر رود.
البته انجام واجب ، زماني براي زوجه به عنوان عذري موجه مطرح ميگردد که انجام آن در وقتي ديگر ممکن نباشد وبه قول برخي فقها، واجب مضيق باشد(حلي، ١٤١٣، ٣، ١٠٨) مثلاًزماني که زن در روزهي واجب رمضان است يا موارد ديگر از اين قبيل ، اما در صورتي که زن براي انجام واجبي غير مضيق از تمکين نسبت به شوهر امتناع نمايد، عذر وي با توجه به اينکه امکان انجام واجب در وقت ديگر وجود داشته ، موجه نخواهد بود(اراکي، ١٤١٩، ٧٤٦).
يکي از مواردي که عذر زن موجه قلمداد ميگردد، زماني است که زوجه استطاعت مالي براي انجام حج واجب پيدا نمايد، چراکه در اين حالت بر او واجب است که حج را به جا آورد و براي زني که حج بر او واجب شده اجازه شوهر شرط نيست و بايد به حج واجب برود گرچه شوهرش راضي نباشد(مرتضوي لنگرودي، ١٤٢٣، ٤٣)، در نتيجه نفقه ي زوجه نيز ساقط نخواهد شد(موسوي خميني، بيتا، ٢، ٣١٤).