چکیده:
مقاله حاضر با هدف بررسی ارتباط بین برخی عوامل فردی و عوامل سطح محله با سلامت روانی شهروندان تهرانی 18ـ45 ساله، به روش پیمایشی و با جمعآوری داده از 448 شهروند تهرانی ساکن 25 محله مختلف این شهر با کاربرد روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انجام یافته است. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفتهاند. برای بررسی تأثیرات توأمان عوامل سطح فرد و سطح محله، از مدل رگرسیونی دوسطحی در تحلیلهای چندمتغیره استفاده شده است. براساس نتایج، سطح سلامت روانی پاسخگویان در حد 46/4 (در یک مقیاس 2/1 تا 6 واحدی) و متوسط به بالا بوده و براساس تحلیلهای دومتغیره، تمام متغیرهای سطح فرد شامل؛ پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی (مثبت)، سن (مثبت) و سبک زندگی سالم (مثبت)، وضع تأهل (به نفع متأهلها) و جنس (به نفع مردان) رابطه معناداری با سلامت روانی پاسخگویان داشتهاند. نتایج حاصل از برازش مدل دوسطحی (فردـ محله) نشان داد که همه متغیرهای سطح اول، به استثنای سن، تأثیر معنادار خود در مدل نهایی دوسطحی را حفظ کردهاند. شرایط اجتماعی مساعد در سطح محله نیز با کنترل اثر متغیرهای سطح اول، بهشکل مثبت و معناداری بر سلامت روانی پاسخگویان تأثیر گذاشته است. متغیرهای سطح فرد 23/13 درصد و متغیرهای سطح محله 89/33 درصد از واریانس سلامت روانی را بهترتیب در سطوح اول و دوم مدل دوسطحی تبیین کردهاند.
خلاصه ماشینی:
1. Mental Health 0 با وجود پیشرفت های فنی علم پزشکی در زمینه شناسایی و کنترل عوامل بیماریزا، به ویژه در دوران معاصر، امروزه توجه سازمانهای متولی سلامت و متخصصان این حوزه بیش از پیش به سمت عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت معطوف شده است ، تا جایی که امروزه تنها بر سهم ٢٥ درصدی مجموعه مداخلات پزشکی در بهبود وضعیت سلامتی افراد و جوامع اذعان شده و نقش عمده (سهم بالای ٥٠ درصدی)، به متغیرها و تعیین کنندههای اجتماعی اختصاص یافته است (٨-٧ :٢٠٠٩ ,Senate Subcommittee on Population Health؛ مرندی، ١٣٩٢: ٢١٧٦).
مطالعه حاضر برای پاسخگویی به سؤالات زیر است : میزان سلامت روانی شهروندان تهرانی در چه سطحی قرار دارد؟ آیا سبک زندگی سالم ، در کنار برخی دیگر از متغیرهای زمینه ای شامل ؛ سن ، جنس ، وضعیت تأهل و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی افراد میتواند به شکل معناداری سطح سلامت روانی آنها را تحت تأثیر قرار دهد؟ و نهایت اینکه ، آیا محله و ابعاد چهارگانه آن (شامل ؛ کیفیت کالبدی محله ، سطح برخورداری اقتصادی محله ، کیفیت تعاملات اجتماعی در سطح محله و ویژگیهای فرهنگی محله ) بر سلامت روانی پاسخگویان تأثیرگذار است و آیا تأثیرات ناشی از عوامل سطح فردی بر سلامت روانی، میتوانند به نوبه خود تحت تأثیر عوامل سطح محله قرار داشته باشند؟ لازم به ذکر است که دست کم براساس امکانات جست وجوی عمومی در دسترس با استفاده از منابع الکترونیک داخلی، مطالعه ای که توأمان به بررسی تأثیر عوامل سطح فرد و عوامل سطح محله بر سلامت روانی در داخل کشور پرداخته باشد، در دسترس نبوده است .