چکیده:
در فضای سایبر دو دسته بازیگر بعنوان واسط های اینترنتی با مصادیق رساها، تولیدکنندگان محتوا و مدیران سایت ها ازیک طرف و کاربران یا مصرف کنندگان نهایی اینترنت از سوی دیگر ایفای نقش می کنند. علی رغم وحدت منابع تحقق مسئولیت مدنی در دنیای واقعی و سایبر لکن با عنایت به تفاوت ماهیتی که این دو حوزه با هم دارند، نمی توان قائل به مبنای واحد و منفرد مسئولیت مدنی در ارتباط با همه بازیگران فضای سایبر بود بلکه با شناخت هر بازیگر حاضر در این حوزه و ماهیت عملکرد او، باید مبنای مستقلی قائل شد. مبنای مسئولیت در مورد رساها مبتنی بر تقصیر،در موردتولیدکنندگان محتوا مبتنی برخطر، و در مورد مدیران سایت ها لاضرر است. و کاربران نیز اگر صرفا نقش جستجو گر(Searcher) داشته باشند فاقد مسئولیند اما در صورت ارائه محتوا در قلمرو تولیدکنندگان محتوا قرار خواهند گرفت.
خلاصه ماشینی:
6. Internet Service Provider آيين نامه دوم در تعريف رساها يا همان ارائه دهندگان خدمات اينترنتي مقرر ميدارد: «...
- مديران و ادارهکنندگان سايت ها:٢ اين دسته ممکن است خود اقدامي در جهت ارائه محتوا و اطلاعات در فضاي سايبر نکنند اما با ايجاد سايت ها و فضاهايي امکان بارگذاري (Uploading)و تخليه (Downloading) آن را براي ساير کاربران فراهم ميآورند و خود نيز عملکرد سايت و اشتراک(Share) يا تخليه (Downloading) محتوا در آن را مديريت ميکنند.
بااين حال، بايد ديد آيا در فضاي سايبر اصولاًتحقق مسئوليت مدني از باب اتلاف امکانپذير است يا خير؟ يعني مثلاً آيا ويروسي که يک هکر در شبکه اينترنت وارد کرده و از اين طريق به اطلاعات و نرمافزارهاي ديگري صدمه وارد کرده است ، اين صدمه از باب اتلاف است ؟ يعني مباشرتاًمحسوب ميشود وهکر مباشر اتلاف است يا اينکه ويروس مزبور، واسطه ميان هکر و خسارت وارده است که در اين صورت بايد عمل زيانزننده را تحت باب تسبيب يا «اتلاف بالتسبيب » بررسي کرد؟ فايده اين بحث ، زماني ظهور پيدا خواهد کرد که توجه شود که در حقوق ايران، اتلاف و تسبيب ، دو منبع مستقل ايجاد مسئوليت مدني هستند و از گذشته ، قواعد و شروط اين دو منبع براي تحقق مسئوليت مدني متفاوت است .
البته اين برداشت بيش از اينکه حاصل مقايسه نقش رساها با واسطه هاي جهان واقعي همانند دلال و حق العمل کارباشد، به جهت نقش فرعي و سببيت ثانوي است که ازپيش براي واسطه ها در ارتکاب فعل زيانبار قائل شدهاند(صادقي،٢٠٢:١٣٨٩) يعني چون رساها سبب ورود خسارت ميشوند و مباشر آن نيستند و مطابق نظريه مشهور در تسبيب ، آنچه موجب تحقق مسئوليت است وجود رکن تقصير است ، بنابراين مسئوليت ايشان به طور کلي مبتني بر نظريه تقصير خواهد بود.
LexisNexisButterworths 2002،Chapter 14: Internet Service Provider Liability at:https://www.