چکیده:
زمینه: موضوع «ارزش(ها)» موضوعی مهم در پژوهش های فلسفی بوده و خواهد بود. جنبه های مختلفی در ارتباط با موضوع «ارزش(ها)» وجود دارد که می تواند به عنوان موضوع پژوهش فلسفی در نظر گرفته شود. مقاله حاضر به نحوه دستیابی افراد به ارزش های اخلاقی توجه دارد. به طور معمول، نهادهایی مانند خانواده، دین و نظام آموزشی در ارزش پذیری افراد نقش مهمی را ایفا می کنند. موضوعی که در اینجا بررسی می گردد نقش عمده ای است که نهاد آموزشی در رشد اخلاقی دارد. این مقاله رویکرد شفاف سازی ارزش ها را که در بسیاری از کشورها به صورت گسترده برای تربیت اخلاقی دانش آموزان به کار گرفته شده، بررسی و سپس ریشه های فلسفی آن را واکاوی نموده و در مرحله آخر به نقد این رویکرد می پردازد. نتیجه گیری: بررسی ها نشان می دهد رویکرد شفاف سازی ارزش ها تلاشی در جهت کمک به افراد برای رهایی از سردرگمی در انتخاب ارزش ها و کسب مهارت های لازم برای تصمیم گیری در زندگی است. این رویکرد متاثر از دیدگاه عمل گرایی، روانشناسی تحولی، دیدگاه مراجع محوری و مکتب هستی گرایی است. این رویکرد از این جهت که در بسیاری از موارد بحث در مورد امور سطحی را در دستور کار خود قرار می دهد، تعریف درستی از ارزش ارائه نمی دهد و دیدگاهی نسبی گرایانه نسبت به ارزش ها دارد مورد نقد است.
خلاصه ماشینی:
از آنجا که رویکرد شفافسازی ارزشها، رویکردی در تربیت اخلاقی است که برای اجرا در کلاس طراحی شده است، در مقالۀ حاضر به بررسی این رویکرد پرداخته میشود (3 و 4).
این رویکرد همانند مکتب هستیگرایی معتقد است وقتی که راهحلها دارای ارزش برابر هستند و هیچ کس مجاز نیست قضاوت خود را بر دیگران تحمیل کند، پس دانش آموزان باید ترغیب شوند خودشان در مورد موضوعات تفکر نموده و دست به انتخاب بزنند.
به نظر میرسد این رویکرد باید میان آنچه که ارزش نامیده میشود و غیر آن و یا حداقل بین ارزشهای سطحی و ارزشهای اصیل تمایز قایل شود و بررسی ارزشهای اساسی را در دستور کار خود قرار دهد.
اما، اگر فردی بهعنوان مثال به دلیل رشد در یک خانوادۀ مذهبی معتقد باشد که قمار عملی نادرست است، از نظر این رویکرد، نمیتوان گفت این فرد برای باور خود ارزش قایل است.
قرار دادن این معیار که تنها وقتی امری بهعنوان ارزش محسوب میشود که به آن عمل شود، اعمال نظر ارائه کنندگان این رویکرد را در تعیین معیارها نشان میدهد، زیرا هیچ دلیلی ارائه نشده است که چرا چنین چیزی باید معیار ارزشمند بودن یک عمل باشد.
طرفداران این رویکرد مدعی هستند اگر به افراد کمک شود تا به شفافسازی ارزشهای خود بپردازند الگوهای رفتاری آنان تغییر خواهد کرد.
Values Clarification Approach رویکرد شفافسازی ارزشها مبانی فلسفی 3.