چکیده:
با افزایش جمعیت شهری و بالا رفتن میزان مطالبات شهروندان، دولتهای تمرکزگرا
عملا در پاسخگویی به نیاز شهروندان دچار چالش شدند.نظریهپردازان سیاسی و اجتماعی
به طرح دیدگاههای نظری به منظور تجدید ساختار در نظام سیاسی اداره حکومتها
برآمدند و نظریه رژیم شهری بیش از سایرین توانست به تبیین ساختار قدرت بهویژه در
حکومتهای محلی بپردازد.تمرکززدایی از ساختار قدرت و ایجاد ائتلاف میان سه نهاد
قدرت یعنی دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی برای اداره امور نشان از وجود مجموعهای از
شبکه روابط مبتنی بر اعتماد دارد که این نهادها را قادر میسازد به صورت جمعی عمل
نمایند.تمرکززدایی، سرمایه اجتماعی و حکمرانی بیانگر فرآیندی است که پاسخگوی
مقتضیات جهان حاضر است.در این مقاله دیدگاههای نظری حاکم بر حکمرانی شهری تشریح و
نشان داده شده است که مبانی نظری حکمرانی شهری را باید در نزد نظریهپردازان علوم
سیاسی جستجو کرد و سرمایه اجتماعی نیز عامل قوام و تداوم حکمرانی شده است.به عبارتی
شکلگیری نظری حکمرانی شهری مبتنی بر سرمایه اجتماعی است و ائتلاف رژیمهای سیاسی
در جهت حکمرانی خوب شهری و نیل به توسعه منوط به وجود سرمایه اجتماعی است.یکی از
نظریات مهم سیاسی که به تحلیل و تبیین سازمان قدرت در شهرها میپردازد، نظریه
تکثرگرایی است که معتقد است قدرت و نفوذ سیاسی در شهرها متمرکز و در انحصار یک گروه
یا احزاب سیاسی نیست بلکه قدرت متکثر است.با وجود عدم تمایل و علاقه شهروندان به
پیگیری امور سیاسی بهدلیل رقابت احزاب سیاسی با یکدیگر و به منظور
کسب قدرت، هر یک تلاش میکنند پیشاپیش نیازها و خواستههای عموم را پیشبینی و
متناسب با آن برنامه ارایه کنند. نظریه شهر به عنوان ماشین رشد، اعتقاد دارد، شهرها
در حال رشد و گسترش هستند و حامیان اصلی رشد شهرها دلالان املاک و کارآفرینان هستند
که ذینفع موضوع هستند. اداره امور شهرها نه بر اساس خواست مردم بلکه بر اساس خواست
گروههای ذینفع است. نظریه رژیم شهرها نیز اشاره به ظرفیتهای نابرابر گروههای
سیاسی در امر تصمیمگیری و اعمال قدرت در شهرها و همچنین تأکید بر وجود گروههای
غیر رسمی ذینفوذ دارد.زمینههای شکلگیری تشکلها، احزاب و گروههای سیاسی و همکاری آنها با یکدیگر و
همچنین در نظر گرفتن حداقل منافع همدیگر و قواعد و اصول بازی سیاسی را باید در
سرمایههای اجتماعی(ویژگیهای فردی و کیفیت و کمیت شبکههای اجتماعی و روابط
همکاری)جست.تحقق سبک و شیوه مدیریت امور محلی و شهری که از آن به عنوان حکمرانی یاد
میشود منوط به شکلگیری یک مجموعه روابط رسمی و ساختارهایی از قبیل قانونمداری،
چارچوبهای حقوقی مدون و مشخص، تعریف و تعیین حدود رژیمهای سیاسی، تعیین سطوح
تمرکززدایی و فراهم نمودن زمینه مشارکتهای همگانی در امور تصمیمگیری راجعبه خط و
مشیهاست.
خلاصه ماشینی:
"تمرکززدایی از ساختار قدرت و ایجاد ائتلاف میان سه نهاد قدرت یعنی دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی برای اداره امور نشان از وجود مجموعهای از شبکه روابط مبتنی بر اعتماد دارد که این نهادها را قادر میسازد به صورت جمعی عمل نمایند.
ecnanrevoG dooG L}پیشینه تحققدر زمینه حکمرانی خوب شهری و سرمایه اجتماعی در کشورهای خارجی پژوهشهای زیادی انجام شده است که در این نوشتار از آنها استفاده شده است.
soahC nI dlroW L}استون بحث میکند که خیلی از شهرها دارای چنین رژیمهایی هستند و با اینکه نخبگان تجاری برای سلطه بر ساختار قدرت تلاش میکنند، با این همه تصمیمات واقعی از طریق یک فرآیند گفتگو و مباحثه، انگیزههای انتخاباتی 24 و درک"فرصتهای حداقل 25 "صورت میگیرد.
لذا با توجه به مباحث نظری فوق دیدگاه تکثرگرایی که از سوی رابرت دال مطرح شده است و مطالعه موردی وی شهر نیوهون امریکا بوده است، بر این است که تصمیمات در مورد مسائلی چون نوسازی شهری، آموزش و پرورش و سیاستگذاری شهری توسط سه گروه ناسازگار تعیین میگردد و هیچ گروه نخبه منحصر بهفردی وجود ندارد، بلکه تعدد یا تکثیر منافع وجود دارد.
دیدگاه ماشین رشد و یا اقتصاد سیاسی شهر معتقد است همه گروههای حاکم و ذینفع شهر دارای صدایی برابر و توانی یکسان نیستند و ائتلافی از بساز و بفروشان، بانکداران، مقامات سیاسی و حتی صاحبان وسایل ارتباط جمعی در یک پیوند نامیمون سبب رشد شهری میشوند و سایرین را مورد استثمار قرار میدهند."